Aanpak van nitraatproblematiek

Dit project beoogt in eerste instantie om de stikstof (N)-uitspoeling naar grond- en oppervlaktewater te reduceren in het volledige leadergebied. In het Leadergebied Kempen en Maasland is het aandeel focusgebied owv de slechte evolutie van het grondwater groter geworden. Specifieke sensibilisering voor de verbetering van de grondwaterkwaliteit is niet zo eenvoudig. Het grondwater heeft een vertragingseffect waardoor de effectiviteit van de genomen maatregelen pas een aantal jaren later zichtbaar zullen zijn. Dit neemt niet weg dat we zo snel mogelijk alle landbouwers bewust moeten laten omgaan met bemesting. Dit proberen we te doen op verschillende manieren.

1. Door middel van demoproeven bij aardbeien, groenten en maïs willen we de landbouwers laten zien dat aanpassingen van het tijdstip van toediening en de locatie van toediening een verbetering zijn om de nitraatuitspoeling te reduceren en niet noodzakelijk in te boeten op de kwaliteit van de teelt. Voor aardbei en groenten bestaat er een specifiek bemestigsmodel (KNS). Dit model heeft in het verleden al bewezen dat aanzienlijke reducties van stikstofbemesting mogelijk zijn. Zowel de dosis als het tijdstip van bemesten moeten aangepast zijn de potentiële opname va de teelt. Daarnaast is ook demonstratie nodig van een correcte toedieningsplaats van meststoffen. Band- en rijbemesting kunnen besparen op de totale gift aan meststoffen. Ook in mais zijn hierbij reducties mogelijk. Dergelijke technieken leidden tot een lagere uitspoeling van nitraat naar oppervlakte- en grondwater. We stellen vast dat met enkel sensibilisering niet alle landbouwers geneigd zijn om hun traditionele bemestingsschema’s te wijzigen. Hen overtuigen is in vele gevallen een werk van verschillende jaren geweest om een goede vertrouwensrelatie op te bouwen. Deze sensibilisering is en blijft belangrijk maar we proberen om door middel van demoproeven de landbouwers sneller te overtuigen van de meerwaarde (of het afwezig zijn van negatieve effecten) van deze nieuwe schema’s en technieken op oogstvolume en -oogstkwaliteit..
2. We hebben vastgesteld dat de landbouwer nog te vaak te weinig op de hoogte is van de exacte samenstelling van zijn bemesting. Nochtans is dit zeer essentieel om overbemesting tegen te gaan. In het kader van het SALK-project werd voor de fruittelers de EVA-app ontwikkeld waarin de fruittelers op perceels- en bedrijfsniveau nauwkeurig kunnen opvolgen hoeveel eenheden van welk element ze hebben toegediend tijdens hun bemesting. Deze app zal in dit project uitgebreid worden naar andere teelten die voorkomen in het Leadergebied. Op basis van een opleiding en opvolging van het gebruik van de app wordt bij een 20-tal pilootbedrijven, verspreid over elke gemeente van het leadergebied, de landbouwers aangeleerd om met deze app te werken. De bevindingen van deze pilootbedrijven worden als voorbeeld gesteld om andere landbouwers te overtuigen om deze tool te gebruiken zodanig dat de landbouwers meer kennis hebben over het type meststoffen en de bemestingsschema’s van hun bedrijf. De landbouwers worden dus zowel begeleid in het gebruik van de app als voor de bemesting op hun bedrijf.
3. Wereldwijd bestaan er kleinschalige technieken waarmee we via buffering in de waterloop ter hoogte van drainagebuizen het teveel aan nutriënten kunnen reduceren zodanig dat de waterloop niet verder stroomafwaarts wordt bevuild. Deze technieken moeten gehanteerd worden als een end-of-pipe oplossing. Wanneer de landbouwer op basis van de juiste bemestingstechnieken en dosissen zijn teelten bemest, zullen er in sommige gevallen nog probleempunten op de waterlopen blijven bestaan. Voor deze punten kunnen de kleinschalige technieken een oplossing bieden. Een aantal mogelijkheden van nitraatverwijdering wordt momenteel uitgewerkt in het VLAIO-project: “Innoverende aanpak van nitraatreductie in land-en tuinbouwgebieden.” In dit project wordt een biologische zuiveringsinstallatie, gebaseerd op anoxische denitrificatie, geïmplementeerd op praktijkvelden. Expertise en know-how kunnen in Noord limburg worden ingezet. Voor de drie luiken van dit project zullen de bevindingen van deze proeven en ervaringen van de app zo wijd mogelijk kenbaar gemaakt worden bij alle betrokken partijen waaronder landbouwers en voorlichters maar ook adviseurs en waterloopbeheerders . Onze bevindingen zullen tijdens en na het project, verder verspreid worden via de vakpers, websites van alle partners, de reguliere opendeurdagen, de bedrijfsvoorlichting die door PSKW, PIBO, PVL en pcfruit worden georganiseerd en ook op alle wintervergaderingen van het CVBB. Hierbij wordt het bereik vergroot en blijft de boodschap in de actualiteit, waardoor de kans het grootst is dat een reële gedragsverandering bij de landbouwer tot stand komt..