Artistieke transformatie kerk Bossuit

Bossuit is een kleine deelgemeente van Avelgem (circa 200 ha groot) en telt 469 inwoners. Het dorp ligt in het uiterste zuidoosten van de provincie en grenst aan de provincie Henegouwen. Het bevindt zich op 16 kilometer van Kortrijk en 5 kilometer van de hoofdgemeente Avelgem. In 2008 nam de gemeente Avelgem het initiatief om een dorpsplan voor Bossuit op te maken. Het dorpsplan maakt een soort ‘scan’ van het dorp, en schuift een aantal sleutelkwesties naar voren waarrond de komende jaren kan worden gewerkt om net van Bossuit een aantrekkelijk, leefbaar, dynamisch dorp te maken. Het plan werd afgewerkt in januari 2009. Eén van deze sleutelkwesties is de ‘nabestemming van de kerksite’. Er werden door de gemeente een aantal pistes onderzocht op basis van financiële haalbaarheid. Er wordt niet gekozen voor een herbestemming van het gebouw waarbij via privémiddelen gezocht wordt naar een marktgerichte herbestemming van het oorspronkelijke gebouw. De kosten voor volledige restauratie zijn te hoog waardoor deze piste niet als realistisch wordt ingeschat. In het dorpsplan worden daarom een aantal uitgangspunten voor een betekenisvolle nabestemming van de site geformuleerd:

• Site moet publiek toegankelijk blijven
• Duidelijke relatie met bestaande begraafplaats
• Refereren naar geschiedenis van de site
• Sacrale karakter moet behouden blijven
• Herkenningspunt in het landschap.

Het dorpsplan werd door de gemeente toegelicht en besproken op de provinciale kwaliteitskamer van 10 maart 2009, die zich kon vinden in de geformuleerde sleutelkwesties. Er werd dieper ingegaan op de nabestemming van de leegstaande kerk en de kwaliteitskamer stelde dat dergelijke problematiek toch het niveau van het dorp overstijgt, dat het eigenlijk een problematiek is die zich op Vlaams niveau stelt. Een commissie werd in het leven geroepen bestaande uit vertegenwoordigers van de gemeente Avelgem, de VLM, Onroerend Erfgoed, Vlaams Bouwmeester, intercommunale Leiedal, de gebiedswerking van de provincie West-Vlaanderen, versterkt met enkele externe deskundigen. Gegeven het voortraject dat de gemeente al had ondernomen (namelijk het onderzoeken van verschillende pistes in functie van restauratie, in stand houden, …), en de vaststelling dat dit niet haalbaar leek, kwam de commissie tot het besluit dat de beste oplossing voor de nabestemming een artistieke transformatie van de kerk zou zijn. De commissie besloot daarom om een kunstenopdracht uit te schrijven, waarbij een vijftal hedendaagse kunstenaars zou worden gevraagd een voorstel uit te werken tot ‘artistieke transformatie van de kerk van Bossuit’. De commissie zou dan een laureaat kiezen, die dan zijn/haar voorstel verder kan uitwerken zodat de artistieke transformatie werkelijkheid kan worden. Opties die door de commissie en door de gemeente als mogelijk werden geacht waren afbraak, gedeeltelijke afbraak, (gedeeltelijke) instandhouding en begeleide ruïnering van het kerkgebouw. Als randvoorwaarden werden onder meer de uitgangspunten uit het dorpsplan meegegeven, maar dan iets meer uitgewerkt.