Het project zal in de komende twee en een half jaar in 9 gemeenten van de Vlaamse Ardennen een vrijwilligerswerking rond de inventarisatie van houtig erfgoed opstarten. Bedoeling is om deze werkgroepen te begeleiden, de resultaten te stroomlijnen, de kwaliteit ervan te garanderen, een databestand houtig erfgoed en beheerprogramma uit te werken, kennis te delen, draagvlak te creëren en een structurele aanpak van houtig erfgoed op niveau van een gemeente uit te werken.
In de loop van het project wordt in elke gemeente minstens 1 herstelproject uitgevoerd en er zal een publieksevenement georganiseerd worden. Op het einde van het project is voor elke gemeente een inventaris opgemaakt, die kan opgenomen worden in de Vlaamse inventaris van Houtige beplantingen met erfgoedwaarde en de basis vormt voor het lokaal beleid inzake houtig erfgoed.
De focus van het project zal liggen op:
- Markante bomen zoals dorps- & pleinbomen, Hoekbomen (langs percelen), oriëntatiebomen, herdenkingsbomen, kapelbomen, devotiebomen, toegangsbomen ...
- Houtig erfgoed rond hoevesites zoals geriefhoutkanten, vee-kerende hagen, heggen en houtkanten, schaduwbomen, fruitboomgaarden ...
- De belangrijkste doelstelling van het project is het actief betrekken van burgers bij de inventarisatie van houtig erfgoed en de opmaak van beheerplannen(voor sites), met het oog op het vergroten van het lokaal draagvlak voor het houtig erfgoed.
- De aanleiding daartoe is de overheveling van deze bevoegdheid van het Vlaamse niveau naar de gemeenten. Sinds 2017 zet het Agentschap Onroerend Erfgoed niet langer in op het inventariseren van landschapselementen op geografische basis. De Vlaamse inventaris van Houtige beplanting met erfgoedwaarde is momenteel voor veel gemeenten afwezig/heel summier uitgebouwd. Het project speelt op dit hiaat in.
- De inventaris moet de basis vormen voor het gemeentelijk beleid inzake behoud, herstel en beheer van het levend patrimonium. Het kan eveneens een tool zijn voor het gemeentelijke vergunningsbeleid inzake erfgoedsites (zoals hoevesites, kapelsites, landhuizen): door integratie van het bouwkundig erfgoed met groen erfgoed wordt een meer integrale benadering mogelijk.
Per gemeente moet volgende output gerealiseerd worden:
- De oprichting van een werkgroep houtig erfgoed
- Een eerste inventarisatielijst van markante en monumentale bomen/struiken en erfgoedsites, onderverdeeld in categorieën van belangrijkheid (= prioritering)
- Een daaraan gekoppeld beheerplan voor het prioritair te beschermen houtig-erfgoed -sites.
- Een digitale databank, door de gemeente te consulteren
- Minimum 1 herstelproject
- 1 fiets(zoek)tocht rond het thema van het gemeentelijk houtig erfgoed
Overkoepelend over alle gemeenten en in samenwerking met de IOEDs Vlaamse Ardennen & Denderland en met uitbreiding met andere RL'en en IOED's zal ingezet worden op:
- Het uniformiseren van de methodiek voor inventarisatie
- Het uniformiseren van de selectiecriteria voor prioritering van het houtig erfgoed
- Het opladen van de inventarisatiegegevens in de Vlaamse Inventaris Houtige beplantingen met erfgoedwaarde
Gavere, Geraardsbergen, Herzele, Maarkedal, Sint-Lievens-Houtem, Wortegem-Petegem, Zottegem, Zwalm