Biodivers tuinieren in de Westhoek

Tuinen hebben in Vlaanderen een enorm potentieel om biodiversiteit te ondersteunen. Met relatief kleine ingrepen zoals een bloembollengazon, een bloeiende ondergroei onder bomen of struiken, een goed geplaatst nestkastje of gewoon de juiste plantenkeuze in een tuin is er vaak al groot potentieel om een particuliere tuin aantrekkelijker te maken voor verschillende diersoorten. Denk hierbij aan wilde bijen, zweefvliegen, vlinders, libellen, tuinvogels en egels. Maar ook zeldzamere soorten zoals vleermuizen en eikelmuis kunnen hun thuis vinden in particuliere tuinen wanneer deze correct zijn ingericht. Naast een positief effect op de dierenwereld zelf is wetenschappelijk aangetoond dat een grotere biodiversiteit in onze nabijheid ook een positief effect heeft op onze eigen (mentale) gezondheid. Een biodiversere tuin kan dus een win-win opleveren voor de Westhoeker en de fauna en flora in zijn omgeving. Voldoende draagvlak en de juiste kennis om gericht te werk te gaan zijn cruciaal om een duurzaam en biodiverser resultaat te bekomen. Binnen dit project willen we dit potentieel aanspreken om de biodiversiteit in de Westhoek mee te ondersteunen. We doen dit enerzijds door in te zetten op sensibilisering en anderzijds door onze kennis op een nieuwe manier met de inwoners te delen en hen zelf in hun tuin aan de slag te laten gaan.

Een eerste doelstelling hierbij is om in te zetten op de sensibilisering van inwoners door hen te laten inzien dat hun tuin geen afgezonderd stukje grond is, maar een belangrijke, verbindende rol speelt in het landschap van de Westhoek. Om het potentieel van tuinen verder te ontwikkelen is het nodig dat het traditionele ideaalbeeld van een strak onderhouden gazonvlakte herzien wordt. Het project wil daarom de inwoners opnieuw voeling laten krijgen met hun omgeving door hen stappen te laten zetten in hun eigen tuin en aan te tonen hoe zij zelf kunnen bijdragen aan het verhogen van de biodiversiteit en daarbij onrechtstreeks dus ook hun eigen (mentale) welzijn. Omdat we dit willen kaderen in het toekomstbeeld voor de Westhoek willen we dit graag van onderuit sturen door in te zetten op de sensibilisatie van kinderen en jongeren. Enerzijds is het belangrijk dat zij van jongs af aan deze vorm van tuinen leren waarderen en de waarden van het landschap in hun omgeving kennen. Anderzijds is het voor veel gezinnen belangrijk dat de kinderen zich kunnen uitleven en thuis voelen in hun tuin, waardoor kinderen vaak iets van inspraak hebben binnen het gezin over wat een leuke tuin is. Wanneer zij het belangrijk vinden om vogels, insecten of kleurrijke bloemen in de tuin te hebben of te ontdekken, zullen ouders of grootouders geneigd zijn om hierin te volgen, zo trachten we ook bij hen die mindset te wijzigen. 

Naast het sensibiliseren willen we ook kunnen antwoorden op specifieke vragen over aanleg en onderhoud die hieruit kunnen volgen. Heel wat mensen willen inspanningen doen om hun tuin natuurlijker te maken, maar vaak ontbreekt nog de kennis of het vertrouwen om dit correct te doen. Als tweede doelstelling van dit project willen we daarom inwoners ondersteunen om de stap richting biodiverse tuinen te maken door hen te voorzien van informatie op maat. Hiervoor zetten we allereerst in op een persoonlijke aanpak aan de hand van plaatsbezoeken door vrijwilligers. Binnen dit project willen we het systeem van advies aan particulieren van het Regionaal Landschap Westhoek (RLW) op een vernieuwende manier verder uitbouwen door in te spelen op de vragen over biodivers tuinieren binnen ons werkingsgebied. Om dit praktisch mogelijk te maken zal binnen dit project een vrijwilligerswerking opgezet worden die gecoördineerd wordt vanuit RLW. De door ons opgeleide vrijwilligers zullen zo in hun eigen gemeente of buurt plaatsbezoeken uitvoeren op vraag van inwoners en hen advies op maat geven om de omschakeling naar een biodiverse tuin en het onderhoud ervan mogelijk te maken. Dit past ook binnen de uitbreiding van onze Landschapsvrijwilligerswerking met een nieuwe lijn specifiek voor de kleinere, meer in de steden en dorpen gelegen tuinen. Het advies op maat vertrekt daarbij van de filosofie dat een tuin in de eerste plaats een tuin kan blijven. Daarom gaan de vrijwilligers voor het geven van hun advies het gesprek aan met de eigenaar: Hoeveel tijd wil men spenderen aan het onderhoud? Welke doelsoorten vindt hij of zij belangrijk? Welke andere functies moet je tuin vervullen (bv. spelende kinderen, rustpunten)? Samen met de eigenaar gaan de vrijwilligers op zoek naar de juiste ingrepen op maat van de tuin en de wensen van de eigenaar. 

Een laatste doelstelling is het promoten van het sociale engagement rond biodiverse tuinen binnen wijken. Hiervoor zullen wijkbewoners en buurtcomités ondersteund worden in het organiseren van activiteiten die bewoners warm maken om hun tuin biodiverser te maken en er toe aanzetten om samen met hun buren aan de slag te gaan voor een groenere wijk.