Brabants trekpaard. Proefprojecten in het kader van innovatieve en duurzame land- en bosbouw

Het project heeft als doel twee proeftrajecten te realiseren waarin onderzocht wordt hoe en met welk maatschappelijk en economisch rendement Brabantse trekpaarden ingezet kunnen worden in een duurzame landbouw- en bosbouwcontext. Er wordt deels verder gebouwd op de opgedane kennis uit het voorgaande dossier ‘Brabants trekpaard, samen een erfgoed toekomst geven’. In dit project werden drie traditionele trekpaardtechnieken onderzocht en gedocumenteerd. Met het maken van een documentaire verzekerden we reeds dat dit stukje erfgoed bewaard blijft en de kennis omtrent trekpaarden niet verloren gaat. Er werden ook vormingen en demonstraties met trekpaarden georganiseerd om met de traditionele technieken nieuwe generaties te bereiken.

In het nieuwe project zullen historische technieken nu ook in de praktijk getest worden. We onderzoeken de inzetbaarheid van Brabantse trekpaarden in moderne bedrijfsvoering in land- en bosbouw. Het project toetst de mogelijkheid van deze ecovriendelijke energiebron aan de principes van duurzaamheid die in deze sectoren steeds meer als doelstelling aanvaard en ontwikkeld worden. Het wil concrete toekomstmogelijkheden van dit paardenras exploreren en uitdragen.

Het project omvat twee proeftrajecten.

We onderzoeken de economische haalbaarheid van de inzet van trekpaarden bij bosbeheer. Hierbij zal de provincie een beroep doen op een externe partner die de nodige expertise omtrent bosbeheer bezit. Het onderzoek omvat enerzijds de samenwerking tussen bosbeheerders, houtverkopers en de werknemers die aan de slag gaan met trekpaarden. Anderzijds kijken we naar het duurzame verhaal van het werken met een trekpaard in het bos. Het eerste resultaat is dan ook een rapport over het gebruik van het Brabants trekpaard in de bosbouw met een evaluatie van verschillende werkwijzen en technieken, van de werkwijze en effecten op het terrein en van het economisch rendement. Dit wordt via terreinbezoeken, bijeenkomsten en analoge en digitale media met andere actoren gedeeld. Binnen het tweede proeftraject bekijken we, in samenwerking met brouwerij Hof ten Dormaal (Tildonk), hoe trekpaarden een rol kunnen spelen bij de hopteelt. Brouwerij Hof ten Dormaal bezit enkele Brabantse trekpaarden en wil mits de aankoop van het nodige materiaal deze paarden een functie geven bij het volbrengen van een aantal operationele taken van de hopteelt op het landbouwbedrijf/brouwerij. Dit past binnen de doelstelling om het ambacht van bier brouwen in alle facetten als duurzaam te waarmerken en dit op het vlak van marketing nationaal en internationaal uit te spelen. Hof ten Dormaal zal zijn hopvelden als onderdeel van zijn bedrijfsvoering trouwens ook aanzienlijk uitbreiden met – onder voorbehoud – 5 ha. Het tweede resultaat is dan ook een rapport over het gebruik van het Brabants trekpaard in de landbouw/bierbrouwerij met een evaluatie van de werkwijze en effecten en van het economisch rendement. Dit wordt via terreinbezoeken,  bijeenkomsten en analoge en digitale media met andere actoren gedeeld. Er wordt hierbij inzonderheid gekeken naar de (kleinschalige) fruitteeltsector en de Hagelandse wijnbouwsector.

Om breder het maatschappelijk draagvlak voor het Brabants trekpaard als ecologische energiebron te ondersteunen wordt voorgesteld een scholenproject op te starten waarbij leerlingen uit het kleuteronderwijs en/of de lagere school geïnformeerd worden over dit levend stukje erfgoed, met situering van het Brabants trekpaard binnen het kader van duurzame economie. Binnen dit educatief onderdeel van het project zal een lespakket worden ontwikkeld om de leerlingen wegwijs te maken in de cultuur en de mogelijke toekomst van het Brabants trekpaard. Daarnaast willen we de leerlingen effectief in contact brengen met het erfgoed. Hiervoor worden enerzijds klasbezoeken naar het Museum van het Belgisch trekpaard, stallen of stoeterijen georganiseerd. Anderzijds brengen we paard en kar tot bij de scholen en krijgen de leerlingen de kans om een ritje in de gemeente te maken. Er is binnen het project ook aandacht voor de organisatie van een aantal publieksgerichte manifestaties om dit draagvlak voor het levend stukje erfgoed naar een groot (ook volwassen) publiek te verbeteren. De resultaten van dit onderdeel zijn dan ook een lespakket, schoolbezoeken en publieksmanifestaties.

Uiteindelijke doelstelling is dat deze rapporten en educatieve werking door overdracht aan andere actoren en geïnteresseerden de projectperiode overstijgen en een begin vormen van een structurele heropleving van het Brabants trekpaard.