De Burcht terug in haar weelde van weleer: landschapsherstel "bottom-up"

Het oude centrum van Weelde, dat nog de enige historisch waardevolle kern van de gemeente Ravels is, kent haar ontstaan in de vroege 15^de eeuw, toen door het geslacht Back een omwaterd slot aan de huidige Dreef werd opgericht, genaamd “Hof Ten Bergen” of “De Borcht”. Dit kasteel werd in 1487 door de troepen van keizer Maximiliaan verwoest, en in de 16^de eeuw gesloopt. De gracht die reeds van bij het begin rond het dorpskasteel lag, bleef echter wel bewaard.

Sindsdien kreeg het gehucht Weelde steeds meer haar huidige vorm. De Sint-Michielskerk werd gebouwd, en er kwamen doorheen de eeuwen infrastructuren en bewoning bij. Er werd een windmolen gebouwd, een kerkhof aangelegd, een kapel opgetrokken, een lindendreef naar de kerk aangelegd, enzovoort. Op de plek van het vroegere Hof Ten Bergen, ten midden van de vroegere omwatering, werd in het begin van de 20^ste eeuw de Sint-Michielspastorij gebouwd. Rondom het dorpsplein werd bebouwing opgetrokken, maar deze bleef zeer laag, waardoor het open landelijke karakter bewaard bleef. Naast de oude dorpskern van Weelde, met haar rust en idylisch karakter, werd er ook een nieuwe dorpskern opgericht, met een eigen kerk. Daardoor bleef de uitbreiding van de oude kern van Weelde vrij beperkt, en werd het plattelandskarakter behouden, een feit dat vandaag de dag een grote troef vormt.

De gracht van het vroegere dorpskasteel “De Borcht”, die in de dorpsmond altijd naar het oorspronkelijke kasteel van de heren van Weelde vernoemd werd en ook vandaag dus nog steeds als “de Burcht” bekendstaat, bleef (met uitzondering van het dempen van 1 tak in 1850) doorheen de eeuwen ongeschonden. Er kan dus gesteld worden dat “de Burcht” het oudste landschapsrelict van de oude kern van Weelde is, dat nog als enige verwijst naar de ontstaansgeschiedenis van dit prachtige stukje Kempen.