Klimaatadaptatie door Water- en Bodembeheer binnen het Leie-Schelde Interfluvium door samenwerking

Vanuit een hechte samenwerking Leiedal-Inagro-Boerennatuur Vlaanderen bundelen we de krachten om samen met andere partners (lokale besturen, provincie, actoren op het terrein) ingrepen op het terrein te realiseren in functie van klimaatrobuust platteland en een duurzaam water- en landbeheer in het interfluvium tussen Leie en Schelde. Hiervoor slaan we de brug tussen theorie en praktijk, tussen wetenschappelijke kennis en realisaties op het terrein. In dit samenhangend open ruimtegebied met golvend landschap, kleikoppen, talrijke bronnen en waterlopen van tweede categorie, een sterke aanwezigheid van landbouw willen we de transformatie van het landschap bewerkstelligen in functie van de klimaatuitdagingen: droogte zowel als piekbuien, water sparen zowel als erosieproblematiek. Via een geïntegreerde en gecoördineerde aanpak naar actoren op het terrein toe, een aanpak die op vandaag nog ontbreekt. De grote uitdagingen situeren zich op vlak van waterbeschikbaarheid, bodemerosie, impact van piekbuien op wateroverlast, langdurige droogteperiodes, voeding van grondwater, bodemvruchtbaarheid, afspoeling, overmatige verharding, beken als blauw-groene corridor. Dit alles in een agrarisch landschap met verspreide kernen. Het omgaan met water zit volop in een omslag naar het optimaal vasthouden van hemelwater in plaats van af te voeren. Zoals de Blue Deal van minister Demir stelt, zijn open ruimte, landbouw en natuur een belangrijk deel van de oplossing. Momenteel zijn zowel op bekkenniveau als op lokaal (provinciaal en gemeentelijk) vlak allerlei ruimtelijke en waterplannen in voorbereiding die de principes aangeven. Met het PDPO-project worden de principes omgezet in concrete maatregelen op het terrein voor water- en bodembeheer. De 3 (co)promotoren willen dit samen doen door de noodzakelijke tussenschakel te vormen tussen wetenschappelijke kennis en beleidsmatige ambities enerzijds en anderzijds de realisatie op het terrein. Zowel via sensibilisatie, draagvlak creëren als via ontzorging en ondersteuning in de praktische uitwerking en dit binnen een globaal klimaatrobuust ruimtelijk kader. Er is reeds een goede aanzet voor het deelgebied van het interfluvium dat tot het Leiebekken behoort onder de noemer van WaterLandSchap Gaverbeek. Dit landinrichtingsproject is gegroeid vanuit een lokale coalitie en biedt de mogelijkheid om de eerste pilootprojecten op terrein voor inrichting en demomaatregelen te financieren, maar voorziet niet in een structurele omkadering. Het PDPO-project zal toelaten de middelen voor uitvoering in het lopende Waterlandschapsproject ten volle te benutten door de lokale coalitie meer slagkracht te geven. Het interfluvium is echter ruimer dan het WLS project van de Gaverbeek en omvat een reeks beekstelsels die behoren tot het bekken van de Bovenschelde waar een analoge problematiek zich manifesteert en dezelfde actoren actief zijn. Het PDPO-project met de 3 organisaties wil maatregelen naar water- en bodembeheer implementeren voor het volledige interfluvium. Naast de reguliere instrumenten en kanalen (cfr Europees-Vlaams subsidiekader voor erosiebestrijding͙ dienen zich hiervoor projectoproepen aan op verschillende beleidsniveaus vanuit de filosofie van de Blue Deal en de Green Deal. Hoewel de problematiek van verharding, erosie en waterschaarste ook in dit landbouwgebied sterk speelt, wordt tot nog toe weinig ingezet op maatregelen op dit vlak en dus ook weinig gebruik gemaakt van de bestaande, reguliere kanalen. Binnen deze samenwerking versterken de complementaire expertises van Leiedal, Inagro en Boerennatuur Vlaanderen elkaar tot een coherente aanpak. Waar mogelijk combineren we de ingrepen in het watersysteem met andere winsten, zoals trage verbindingen, natuurontwikkeling, landschapsopbouw, vergroening van de dorpskernen͙tot geïntegreerde ontwerpen en uitvoeringen. De provincie heeft hier een evidente rol als partner vanuit de taak als waterloopbeheerder en de werking van het Stadlandschap. Deze diensten waren dan ook betrokken bij de uitwerking van het subsidiedossier en zullen verder doelgericht betrokken worden in dit PDPO-project als partner. Kansen die gedetecteerd worden en aansluiten bij de reguliere provinciale werking worden verder in samenspraak met de provincie uitgewerkt. Ook de lokale besturen worden nauw betrokken vanuit hun bevoegdheden binnen het ruimtelijk beleid en de inrichting en beheer van publiek domein. Leiedal is een uitgelezen partner met diverse kanalen om de lokale besturen te betrekken: intergemeentelijke werkgroepen, interbestuurlijk overleg, raad van bestuur... De rechtstreeks dialoog met de betrokken actoren, in de eerste plaats de landbouw, werkt als een multiplicator om ervaringen te delen zodat op het terrein ook na dit project de betrokkenen op dezelfde basis verder werken aan een duurzame inrichting en beheer van de open ruimte.