Een gebiedsgericht project waarin er gezocht wordt naar en gewerkt wordt aan een samenwerking om het landbouwondernemerschap en een klimaatrobuuster landschap in de Noorderkempen in symbiose te versterken. Er dienen zich grote uitdagingen aan die vragen om een gebiedsgerichte en intergemeentelijke aanpak en een coalitie van actoren die samenwerken. Op die manier ontstaat er voldoende schaalgrootte en kunnen actoren, beleid, lopende processen en beschikbare
instrumenten meer en beter op elkaar afgestemd worden. Concretiseren, verbinden en aangrijpen van kansen om klimaat-, landbouw, en natuuruitdagingen gezamenlijk en duurzaam aan te gaan in een klimaat robuust landbouwland.
De agrarische sector wordt sterk beïnvloed door de klimaatverandering, zowel door de directe gevolgen als droogte en wateroverlast, als de daarmee verbonden economische en maatschappelijke verschuivingen. Een landbouwlandschap dat investeert in een klimaatrobuuste én klimaatvriendelijke aanpak wint aan veerkracht die van levensbelang is in een sterk veranderend landschap.
- Naar een robuuster landbouwondernemerschap
Ondernemen in land- en tuinbouw is uitdagender dan ooit. Regelgeving, veranderend klimaat en maatschappelijke verwachtingen creëren steeds nieuwe vraagstukken. Landbouwers moeten daarom meer dan ooit weloverwogen keuzes maken. Ze moeten hun bedrijfsvoering zo aanpassen dat hun operationele werking zo klimaat- en milieuneutraal mogelijk verloopt, toch winstgevend blijft, en hen ook nog genoeg ruimte overlaat om als mens gelukkig in het leven te staan. Met dit project zetten we de eerste stappen om te werken we aan een integrale en gebiedsgerichte aanpak om het landbouwondernemerschap robuuster te maken.
- Naar een klimaatbestendiger landschap
Natuur en landbouw zijn in het Kempense landschap sterk verweven. De agrarische landschappen, buiten de natuurgebieden herbergen belangrijke soortenrijkdom aan akker- en weidevogels, een groenblauw netwerk langsheen de landbouwpercelen verbindt natuurkernen met elkaar en insecten in de graslanden bieden bulkvoedsel voor vele vleermuissoorten. Hoewel deze verwevenheid vaak het decor is voor het spanningsveld tussen natuurwaarde en landbouwproductie, vormt het net een kans om de landbouw in het landschap klimaatrobuuster en duurzamer te maken. Landschapslinten kunnen als waterbuffer dienen langsheen de percelen, akkererosievoorkomen, ze kunnen zowel boven als ondergronds koolstof opslaan en het beheer en de valorisatie van houtkanten kan bijdragen aan lokale landbouwverbreding. Op de percelen zelf kunnen specifieke teelten, een doordacht maai-, graas- en mestbeleid bijdragen een veerkrachtige landbouwproductie. Dit op maat van de landschappelijke omstandigheden en landbouweconomische achtergrond.
- Nood aan een gebiedsgerichte intergemeentelijke aanpak
De uitdagingen vragen om een gebiedsgerichte en intergemeentelijke aanpak en een coalitie van actoren die samenwerken. Op die manier ontstaat er voldoende schaalgrootte en kunnen actoren, beleid, lopende processen en beschikbare instrumenten meer en beter op elkaar afgestemd worden.
Het huidige subsidiebeleid van Vlaamse en Europese overheden biedt voor duurzame maatregelen financiële investeringssteun (beheerovereenkomsten Vlaamse Landmaatschappij en Eco-regelingen binnen het nieuwe GLB, Green Deal, Blue deal, NPI's, etc.). Om de positieve impact van deze maatregelen ten volle te benutten én te verankeren, is een integraal landschappelijke aanpak binnen een brede samenwerkingscoalitie noodzakelijk.
Echter, binnen de gemeentes van LEADER MAK+ ontbreekt voorlopig een overkoepelende kennis over de belangrijke (lokale) gebiedsprocessen en bestaande of potentiële partnerschappen. Dit maakt het moeilijk om daadkrachtig te kunnen inspelen op alle mogelijke projectkansen. Dit gebiedsgericht project brengt hier verandering in. Het vermijdt immers dat er bij de lancering van
nieuwe projectoproepen nog gestart moet worden met de zoektocht naar mogelijke partnerschappen en actiepunten.
Het opbouwen van deze gebiedsgerichte intergemeentelijke aanpak en samenwerking is het doel van dit leaderproject. Op deze manier zal dit leaderproject fungeren als een echte katalysator voor het in symbiose versterken van het landbouwondernemerschap en een klimaatrobuuster landschap in de Noorderkempen. De krijtlijnen voor toekomstige acties zullen uitgezet worden, alle bestaande instrumenten komen in beeld en kunnen optimaal op elkaar afgestemd worden, instrumenten worden ook toegankelijker, middelen zullen efficiënter ingezet kunnen worden en het gebiedsplan kan een opstap zijn naar andere oproepen vanuit Vlaanderen zoals de Strategische Projecten Ruimte Vlaanderen of de Voedsel-land-schappen.
Gemeenten Stabroek, Kapellen, Kalmthout, Essen, Wuustwezel, Brecht, Zoersel, Malle, Rijkevorsel, Hoogstraten, Merksplas, Baarle-Hertog, Beerse