Malende Molens 2, leren door ervaring

‘Malende molens, erfgoed dat leeft verdwijnt niet’, was de titel van een educatieve brochure die werd uitgegeven in kader van het PDPOII-project ‘Malende Molens, operationaliseren en uitbouw toeristisch potentieel’. Deze titel werd niet toevallig gekozen, het benadrukt het belang om molens draaiende te houden. Niet alleen moet een molen als werktuig blijven malen om niet te verslijten, ook moet hij een maatschapppelijke functie blijven behouden. Een molen is al eeuwen een symbool van een gemeente of dorp, als levensader voor het malen van brood, als centrale verzamelplaats voor heel wat gemeenschapsactiviteiten, …

Met dit project wil het Plattelandscentrum de verworven kennis bestendigen van de reeds gerealiseerde activiteiten in kader van het voorgaande project ‘Malende Molens, operationaliseren en uitbouw toeristisch potentieel’. Resultaten uit dit project zijn tot op vandaag nog steeds merkbaar. Het project had met andere woorden een duurzaam karakter. Mensen dragen de molens waaraan in dit project aandacht is gegeven, nog steeds een warm hart toe.

Uit ervaringen met het vorige project en door de opgebouwde professionele relaties rijpte de idee om een vervolgproject te ondernemen. Met dit project wil het Plattelandscentrum er voor zorgen dat niet alleen de molens op zich blijven malen, maar dat er verder een breder maatschappelijk draagvlak wordt gecreërd dat het voortbestaan van de molens en initiatieven die daarop betrekking hebben, op een duurzame wijze kan bestendigen.

Het huidig project omvat meerdere indicatoren, maar de hoofddoelstelling van het project ligt bij het behouden en opwaarderen van het landelijk en cultuurhistorisch erfgoed, namelijk de authentieke windmolens die de provincie Oost-Vlaanderen nog rijk is. Deze instandhouding en ontsluiting heeft positieve effecten op het bewaren en versterken van de verhalen van de streek, op de streekidentiteit. Deze aspecten helpen mee de toeristische troeven van een gemeente, een regio vorm te geven  Om dit concreet te realiseren wordt er nauw samengewerkt met Toerisme Vlaamse Ardennen. De kennis die zij hebben op de toeristische ontsluiting van monumenten, landschappen, activiteiten, … wordt aangesproken om dit project inhoudelijk vorm te geven.

Dit project wil ook nieuwe doelgroepen aansporen om een eerste keer kennis te maken met de molenwereld. Hierbij wordt vooral gedacht aan jongeren, zij zijn tenslotte onze toekomst en kunnen de molens een duurzaam leven geven. Voor de uitwerking hiervan worden nieuwe elementen toegevoegd aan de molensites, in de vorm van educatieve ruimtes, historische werktuigen, educatieve brochures, …   

Ook het behoud van het natuurhistorisch erfgoed komt in dit project aan bod. Door de directe omgeving van de molen, zoals hagen, waterlopen, omliggende poelen, … , op een goede manier te onderhouden,  wordt een meerwaarde geboden voor zowel de molen als zijn omgeving. Door dit behoud kunnen de educatieve en toeristische acties van het project op een optimale manier uitgebouwd worden. Voor de concrete begeleiding van dit alles wordt nauw samengewerkt met het regionaal landschap Vlaamse Ardennen. Deze ervaring kan nadien ook overgedragen worden naar andere molens uit de provincie.

Daarnaast draagt dit project ook de sociale tewerkstelling hoog in het vaandel. Door middel van werken uitgevoerd door sociale economiebedrijven worden de betrokken molens en hun omgeving opgewaardeerd. Dit brengt een meerwaarde voor de molens, maar ook voor de sociale economie

bedrijven die zo nieuwe ervaringen kunnen opdoen.

Eveneens komen er een minimaal aantal kleine investeringen aan bod. Deze zijn echter noodzakelijk om de werking van de molens te optimaliseren zodat zij voldoende kansen bieden vor de toeristische en educatieve ontsluiting.

Als sluitstuk van dit project worden alle ervaringen die zijn opgedaan (zowel in dit, als in het vorige molenproject en het nieuwe Leaderproject voor de Vlaamse Ardennen) worden gebundeld in een handig draaiboek. Dit draaiboek moet voor alle moleneigenaars (privé, gemeenten of provincies) een leidraad worden voor het in stand houden van hun molens. Informatie over toeristische ontsluiting, draaipremies, herstellingswerken, veiligheidsvoorschriften, … komen aan bod waardoor het draaiboek als een onmisbaar instrument wordt beschouwd in het herorienteren en herprofileren van de  molenwereld en haar kansen op het gebied van educatie en toeristische ontsluiting.  Hiermee wil het Plattelandscentrum een duurzaam product ontwikkelen dat een waarborg kan zijn waarbij de resultaten uit dit project een inspiratie kunnen geven aan moleneigenaars (privé of gemeentebesturen) om in de toekomst zelf stappen te ondernemen om hun molen(s) draaiende te houden.
Het Plattelandscentrum Meetjesland had zoals reeds vermeld van 2007 tot 2009 een PDPOII-project onder de noemer 'Malende Molens, operationaliseren en uitbouw toeristisch potentieel'.

Vanwege het succesvolle uitvoeren van het vorige  project wordt  nu  in deze projectoproep- het project ‘Malende Molens II, leren door ervaring’ ingediend.

 Gelijklopend met de ontwikkeling van dit project werd vanuit de regio Vlaamse Ardennen (onder impuls van Toerisme Vlaamse Ardennen) de vraag gesteld of het Plattelandscentrum de rol van hoofdpromotor op zich kon nemen voor een gelijkaardig project binnen het Leadergebied van de Vlaamse Ardennen, maar waar de nadruk ligt op recreatie en educatie. Het Plattelandscentrum nam deze taak aan en diende bijgevolg het project ‘Vlaanderens mooiste landschap door de ogen van de molenaar’ in bij Leader Vlaamse Ardennen.

Een ‘overlappende’ module is de uitwerking van een draaiboek waarin allerlei informatie te vinden is voor moleneigenaars betreffende molenpremies, voedselveiligheid, veiligheidsvoorschriften voor bezoekers... Dit draaiboek biedt een meerwaarde voor alle moleneigenaars (privé, provinciaal of gemeentebestuur) uit de hele provincie, dus zowel het PDPO- als uit het Leadergebied. Bijgevolg wordt er een verdeelsleutel opgemaakt tussen beide projecten om de kosten voor dit draaiboek (opmaak & druk) te verdelen over beide projecten (zie begroting). Dit brengt een kleine wijziging van het budget met zich mee in de begroting van dit project. De berekening van de verdeelsleutel is terug te vinden in het toegevoegde tabblad bij het document “financiële tabel”

Het project zal voorzien worden van een goede communicatie. Op die wijze moet het belang van educatie en toeristische profilering leiden tot de maatschappelijke en economische opwaardering invan de molens in Oost-Vlaanderen. Bij de uitwerking wordt aandacht besteed aan een multi-disciplinaire benadering omwille van het samenwerken tussen de verschillende actoren. Bovendien zijn de acties zo opgebouwd zodat na afloop een duurzame en autonome continuering mogelijk is.