Melkveebedrijven in de Westhoek willen met nieuwe arbeidskrachten hun levenskwaliteit verbeteren.

De Westhoek omvat een intensieve melkveehouderij. De veestapel groeide van gemiddeld 70 melkkoeien per bedrijf (2012) naar 92 melkkoeien (2017) volgens provincies.incijfers.be. De bedrijven worden groter omdat melkveehouders op die manier hun inkomen proberen gelijk te houden (de afgelopen jaren was de melkprijs zeer variabel maar stegen de kosten sterk). De Westhoek omvat in 2021 zo'n 881 melkveebedrijven (Statbel) en gem. 4685 werkzoekenden (VDAB). De groei deed de arbeidsdruk op de melkveehouders sterk stijgen. Bovendien neemt familiale arbeid af door vergrijzing in de landbouw.

Het doel van dit project is om

1. meer vrije tijd voor de veehouder te realiseren via inschakeling van 􀍞nieuwe doelgroepen-werknemers"
2. hem/haar meer planmatig te laten werken om de efficiëntie te verhogen; via de integratie van apps, planningsmethodieken,􀍙
3. meer ergonomie en veiligheid te creëren, via demomateriaal en bedrijfsscans, ...

Finaal zal dit de fysieke en mentale druk verminderen en de levenskwaliteit verbeteren.

Het aflopende Interregproject CowForme heeft tot doel om de levenskwaliteit voor rundveehouders te verbeteren en werkgelegenheid in de Vl-Wall-Fr grensregio te creëren. Het project bracht de problematiek concreet in kaart en zette acties in gang. Er blijkt dat dat gericht, individueel advies noodzakelijk is. Er blijkt ook nood aan extra mankracht, en dit kan ten dele ingevuld worden met nieuwe doelgroepen-werknemers.

Bevragingen in CowForme gaven immers volgende vaststellingen:

• bevraging bij 13 Westhoek melkveehouders in 2020 over het welbevinden toont dat ze vooral worstelen met de volgende knelpunten:
  • hoeveelheid dagdagelijks werk en de onmogelijkheid om zich overdag vrij te maken
  • inkomensonzekerheid
  • er wordt huidig weinig met vaste werkschema􀍛s gewerkt
  • weinig vaste momenten om administratief werk te doen
  • onaanvaardbare werkdruk tijdens piekmomenten (veldwerkzaamheden, 􀍙􀍿
  • onvoorziene omstandigheden zijn moeilijk op te nemen tussen de dagelijkse taken
  • fysiek zware taken komen veel voor
  • mentale last en stress wegen zwaar door
• Er waren 74 melkveehouders die Inagro contacteerden op vlak van arbeid. Daarvan kwamen er 39 aanvragen uit de Westhoek. Wanneer we naar de aard van de vragen kijken, stellen we vast dat de kleine helft geïnteresseerd is in efficiënter werken. De grote helft had tot doel om te starten met een (deeltijdse) werknemer. Sommigen willen graag een extra paar handen om samen taken uit te voeren en/of willen graag een avond- of ochtendmelkbeurt vrij zijn, anderen krijgen hun werk helemaal niet meer rond, 􀍙
• bevraging bij 164 Vlaamse en Franse veehouders leert ons dat:
  • 74% van de deelnemers ontevreden is over zijn vrije tijd
  • 12% van de ondervraagden overweegt om personeel aan te werven, 49% twijfelt nog. De grootste redenen tot twijfel zijn kostprijs (82%) en/of vinden van een geschikte kandidaat (54%).
  • slechts 36% van de ondervraagde melkveehouder, en 18% van de ondervraagde vleesveehouders heeft enige ervaring met het aanwerven van personeel.
• Een enquête uitgevoerd bij 24 melkveehouders (waarvan 7 West-Vlaamse) leert dat de melkveehouders behoefte hebben aan extra hulp bij het starten met een medewerker. Ze vinden het ook moeilijk om een medewerker blijvend in dienst te houden en hebben nood aan opleiding over het omgaan met personeel.
• Bij 9 Westhoek melkveehouders werd de arbeidsbehoefte geregistreerd in de winter van 2021-
  
  2022. De arbeidstijd, enkel voor de taken gelinkt aan melkvee, blijkt minstens 11,5u/dag te zijn. Dit wordt afhankelijk van de bedrijfssituatie door 1 of meer personen ingevuld.
• Op 8 en 9 september 2022 hield Inagro de workshops 'planning en organisatie', ondersteund door de Nederlandse arbeidsspecialist Jan Hulsen. De aanwezige melkveehouders gaven volgende mee:
  • het is absoluut nodig om lijstjes en prioriteiten te leren maken voor losse werken
  • de stap is groot om zelf, zonder ondersteuning, een weekplanning te maken en uit te voeren
  • ook rustmomenten in de weekplanning voorzien
  • ze hebben (meer) protocollen nodig op hun bedrijf zodat iedereen bepaalde taken identiek uitvoert
  • om meer planmatig te gaan werken, geven ze aan dat dit in kleine stapjes gaat om dit te integreren in hun bedrijfsvoering
  • ruimte in de agenda houden, hoe doe je dat in de praktijk?
  • werken met een werknemer, beste dat in SAMENspraak met hem de werkverdeling en taken te realiseren. Ze missen de skills om te weten hoe ze dit best aanpakken
  • agendabeheer bedrijfsleider(s) blijkt noodzakelijk, maar beste hulpmiddelen hiervoor zijn onbekend

Ook Boeren op een Kruispunt signaleert een verhoogd aantal hulpvragen. De problematieken die hierboven worden geschetst, zal Inagro middels de diverse werkpakketten van dit project structureel oppakken.