Plattelandseducatief netwerk Kempen-Maasland

We zien dat in onze huidige maatschappelijke context het platteland terug in de maatschappelijke aandacht komt te staan. Men bekijkt in het maatschappelijke debat het platteland echter sterk vanuit een eerder ‘recreatieve’ hoek (‘een mooi landschap om rustig door te fietsen’). Dat het Vlaamse platteland ook een dynamisch gegeven is, een plaats waar vele mensen wonen en werken én een plaats met eigen specifieke troeven en knelpunten, en het feit dat het platteland gekenmerkt wordt door een sterke verwevenheid tussen verschillende elementen, zoals de mens die woont en werkt in zijn streek, de geschiedenis, de natuurlijke omgeving,… is minder gekend. De onderlinge verwevenheid tussen al deze aspecten en de typische eigenheid van een bepaalde plattelandsregio dient daarbij de nodige aandacht te krijgen.

In het debat rond de toekomst van het platteland stelt de landbouwsector bovendien dat men haar dreigt te vergeten, alhoewel zij nog steeds in grote mate garant staat voor de economische, sociale en culturele dynamiek van het platteland én voor het landschap dat zozeer geapprecieerd wordt door de recreant.

De land- en tuinbouw vormt immers op verschillende manieren nog steeds een belangrijk onderdeel van het dagelijkse leven van ieder van ons. Dit o.a. als basisproducent van ons voedsel. Deze klassieke ‘opdracht’ van de landbouw is ook vandaag nog actueel. Door de gewijzigde voedingsgewoonten, is de afstand tussen producent en consument van dit voedsel echter sterk vergroot. Tegelijk is aandacht voor gezond geproduceerd en geconsumeerd voedsel meer noodzakelijk dan ooit. De samenleving stelt dan ook totaal andere eisen aan de land- en tuinbouw van de toekomst: een grotere aandacht voor dier-, natuur- en milieuvriendelijke productiewijzen, een grotere transparantie van het ganse productieproces, enz. Plattelandseducatie en -communicatie kan werken aan de overbrugging van deze kloof.

Land- en tuinbouw was vroeger en is ook vandaag nog altijd een belangrijke vormgever van het landschap in de regio. De ‘natuurlijke landschappen’ van vandaag zijn dan ook vaak cultuurlandschappen die door de eeuwen heen gevormd werden door landbouwactiviteit. Ook vandaag nog bepalen landbouwers de sterk gesmaakte landschappen van het Leadergebied. Het onderzoeken van flora- en fauna in een doodgewone weide, het genieten van een rij knotwilgen langsheen deze weiden, het heeft allemaal te maken met deze ‘verruimde’ opdracht van landbouw.

Een meer evenwichtige benadering van het platteland dringt zich dan ook op, waarbij aandacht besteed wordt aan de verschillende aspecten van het platteland. Ter ondersteuning van het maatschappelijke debat rond platteland en land- en tuinbouw dienen communicatieve en educatieve initiatieven ontwikkeld die erop gericht zijn het maatschappelijke debat op zo’n manier te organiseren dat alle betrokken actoren qua deskundigheid toegang krijgen tot dit debat. Het spoor ‘communicatie rond het platteland’ is daarbij geïnspireerd op het principe dat wanneer iemand veel en nuttig werk verricht, hij hiervoor enkel geapprecieerd zal worden wanneer hij dit ook voldoende bekend maakt.

Verschillende passages uit het ontwikkelingsplan PG Leader Kempen-Maasland onderschrijven de bovenstaande stellingname:

• In de economische beschrijving van het gebied, onderdeel landbouw, wordt de toenemende kloof tussen de agrarische sector en de plattelandsbewoners/-gebruikers scherp gesteld
• In het luik maatregelen en submaatregelen wordt dit herhaald en vertaald naar een duidelijke intentie om deze kloof te dichten door het ondersteunen van acties die hieraan willen bijdragen
• Een bijzondere doelgroep in dit verhaal zijn kinderen en jongeren. Om hun verbondenheid met het platteland (en de land- en tuinbouw) te behouden en te versterken, moeten zij hier op een positieve manier mee in contact komen. Dit in functie van de toekomstige leefbaarheid van het gebied en het platteland.