Samenwerking in landschapsonderhoud

De provincie Oost-Vlaandern en heel wat gemeentes nemen nemen maatregelen om landschapsinfrastructuren op kwalitatieve wijze te onderhouden en om inwoners te stimuleren tot landschapbehoud en –herstel. De cultuurhistorische, landschappelijke en ecologische waarde van kleine landschapselementen (KLEs, voorbeelden zijn houtkanten, bomenrijen, heggen, poelen) wordt erkend in de beleidsdomeinen Ruimtelijke Ordening, Natuurbeleid en het Landschapsbeleid.

Kortom, openbare besturen nemen initiatief om het landschapsonderhoud effectief en efficiënt te onderhouden. Dit gaat echter gepaard met enkele problemen:

•  Landschapsontwikkeling en –onderhoud wordt aangestuurd door verschillende organisaties en beleidsinstanties. De fragmentatie en verschillen in aanpak komt de transparantie en de kwaliteit van de uitvoering niet ten goede.
• Effectief landschapsonderhoud doet beroep op een landschapskundige en juridische kennis die voer is voor specialisten.  Zowel voor landbouwers als voor de gemeentelijke administratie behoort dit niet tot de kerntaken.
• Landschappen stoppen niet bij gemeentegrenzen. Een effectief landschapsonderhoud vergt een onderlinge afstemming tussen gemeentes. Een coherente regionale visie op landschapsonderhoud ontbreekt vandaag.
• Recent werden diverse nieuwe organisaties opgericht die meewerken aan landschapsonderhoud, zoals de agro-beheersgroepen  en sociale economie bedrijven.  Deze initiatieven verdienen een kans. Beroep doen op deze partners stelt eisen op het vlak van coördinatie en een gewijzigde aanpak binnen de gemeentelijke administratie en bij mogelijke andere opdrachtgevers.

Bijgevolg is er een probleem van afstemming.  Enerzijds afstemming tussen gemeentes en anderzijds tussen de gemeentes en de verschillende uitvoerders van onderhoudswerken (reguliere sector, landbouwers, sociale economie).

Dit wordt ook zo aangevoeld vanuit het Vlaams geïntegreerd plattelandsbeleid, waar de oprichting van een ‘Loket Onderhoud Buitengebied’ in de beleidsnota 2009-2014 voorop gesteld werd als een pilootproject.  Dit modelproject stimuleert lokale besturen voor een effectievere en vlottere vertaling van de beleidsvisies van bestaande beleidsplannen naar een concrete uitvoering op het terrein, zowel van kleine landschapselementen, klein historisch erfgoed en recreatieve randinfrastructuur. Tegelijk betreft landschapsonderhoud een grondgebonden materie waarin het provinciebestuur een regisserende rol vervult.

In het Interbestuurlijk Plattelandsoverleg (IPO) werd voorgesteld dit te implementeren binnen het kader van het PDPO/Leader+.  Dit werd bevestigd door de B-commissie van de VVP. 

Hoewel de nood aan een betere afstemming pertinent is, dienen nog heel wat vragen beantwoord te worden vooraleer over gegaan kan worden tot de oprichting van een LOB.  Zo rijst de vraag wie de doelgroepen zijn, rond welke taken samengewerkt kan worden en hoe een LOB zich verhoudt tot de bestaande instellingen en organisaties.