- Prospectie naar (culturele en economische) attracties die andere erfgoedfacetten van de vroegere jaarmarkten dan alleen de verkoop van dieren en goederen aan de oppervlakte brengen.
(Voorbeeld van culturele attracties: circussen en kermisattracties die vroeger- voor de TV bestond…- een grote attractiepool vormden voor de jaarmarkt, gezien dergelijke zaken {bvb. Motor die ondersteboven reed in een ton, de ‘luut’ met den beer…, ‘marktverkoper én zanger Tamboer, Eddy Wally…} op ‘den buiten’ alleen op grote manifestaties zoals de Winterjaarmarkt van Sint-Lievens-Houtem te zien waren. Economische attracties: standwerkers, ‘exotische’ verkopers….). Hedendaagse versies van dergelijke attracties zijn nu grotendeels alleen te beleven in steden of manifestaties die zich tot een select puliek richten. (Voorbeeld: straattheater,cirque du soleil, de Ronaldo’s en talrijke andere nieuwe circusgezelsschappen in Vlaanderen). Het is de bedoeling uit te testen welke attracties opnieuw verweven kunnen worden in het totaalprogramma van Houtem Jaarmarkt. (Dit is niet zo eenvoudig : een gewoon circus uitnodigen bvb. gaat niet, er is gewoon geen plaats voor, en gewone circussen krijgen op zo’n manifestaties het volk niet naar binnen…). - Het inpassen van deze attracties in de manifestatie, met hun eigen infrastructuur, en op die manier de erfgoedelementen gebruiken om de continuïteit en de bestaanszekerheid van Houtem Jaarmarkt te waarborgen. (‘opdracht’ bij de erkenning van de Winterjaarmarkt als immaterieel cultureel erfgoed van de mensheid door de Unesco: Borging immaterieel cultureel erfgoed van de mensheid. (“safeguarding”). Het inpassen van verloren tradities in Houtem Jaarmarkt hoeft niet te betekenen dat alleen kan teruggevallen worden op ‘verouderde’ publiekstrekkers. In het beleidsplan van de provincie Oost-Vlaanderen is expliciet volgende doelstelling hier van belang: Het verleden (erfgoed) en de toekomst (artistieke creatie) liggen op een ononderbroken tijdslijn. Nieuwe architectuur, literatuur, kunst,… zijn het erfgoed van morgen. (Het jaarmarktgedicht van LUT DE BLOCK, plattelandsdichter van de provincie Oost-Vlaanderen, is hier een goed voorbeeld van, en reikte ons overigens de titel aan van dit project.)
- Verspreiden van het erfgoedkarakter van de manifestatie via een vernieuwde website met specifieke aandacht voor de erfgoedelementen. Het uitwisselen van beschikbare archivale gegevens van andere verdwenen jaarmarkten en het op die manier vormen van een toegankelijke database.
- Onderzoeken of de mogelijkheid bestaat om een ‘permanent belevingscentrum’ van Houtem Jaarmarkt op te richten. Dit zou een permanente tentoonstelling kunen zijn, maar zal in deze tijd vermoedelijk eerder aansluiten bij punt 3., waar een zeer toegankelijke website met links naar ‘alles wat bestaat omtrent jaarmarkten’ aangeboden wordt, in Sint-Lievens-Houtem zelf toch lijfelijk gecentraliseerd in een uitnodigend kader, bijvoorbeeld de oude Watermolen die zich in het Jaarmarktgebied bevindt, en waarvoor de Vlaamse landmaatschappij nu een restauratieproject bestudeert, en toekomstige bestemming hiervoor zoekt. (Inrichten van het belevingscentrum zelf is niet in dit project opgenomen, wel het ‘concipiëren’ ervan. Inrichting zelf is mogelijks niet binnen deze projectperiode te realiseren).
- Specifieke aandacht voor projecten met meerdere sectoren: bijvoorbeeld de landbouwsector (= in aantal sterk gereduceerde bevolkingsgroep), scholen (project ‘De markt van mij’ ondertussen opgestart met alle Houtemse scholen), handelaars (zowel handelaars op de jaarmarkt als handelaars van Sint-Lievens-Houtem die kunnen bogen op de identiteit van deze jaarmarkt), om hun interesses te toetsen en aan te tonen dat dergelijke manifestatie het dagdagelijkse amusementsaanbod overstijgt.
In de voorbije decennia deed de gemeente tal van jaarlijks terugkerende investeringen om het erfgoedaspect van een veemarkt in openlucht te kunnen blijven waarmaken (beschermen dieren via gehuurde tenten,dierenartsenkorps, voldoende verlichting, training veiligheidscel, enz.). ook worden de laatste jaren steeds meer sociaal-culturele evenementen toegevoegd aan het jaarmarktprogramma, in functie van het verruimen van het publiek, maar ook in functie van het geven van een hedendaagse invulling aan waarvoor de jaarmarkt in haar vroegere hoogdagen betekende: zakendoen ging steeds samen met vertier en plezier.
Nu wil de gemeente verder het waarborgen van het element van immaterieel erfgoed verankeren in de organisatie van het gemeentebestuur (de cubelco is belast met het uitwerken van deze verankering, volgt hiervoor een traject bij FARO en kan daarbij rekenen op samenwerking met de medewerkers erfgoedcel). Dit is mogelijk door: oprichten beschermingscomité, jaarmarktwerking integreren in algemeen economisch gemeentelijk beleid, inzetten bij ontwikkeling van gemeentelijk imago, ondernemen van de nodige concrete acties in functie van het waarborgen –safeguarding – van het erfgoed. (=onderdeel van gemeentelijke culturele werking).
Om het mogelijk te maken ons erfgoed meer in te schakelen in ons ruimere gemeentelijke beleid en daardoor juist weer een grote stap verder te zetten in de richting van het waarborgen van dat erfgoed, zijn we op zoek naar ondersteuning om een nieuw traject op touw te zetten, waarin vooral facetten van het cultureel erfgoed aan bod komen.
Het resultaat zou een ‘tastbare’ heropleving moeten zijn van het ‘on-tastbare’ erfgoed. ‘Tastbaar’ zou hier dan zijn: zichtbare verruiming van de belangstelling, en voelbaar ‘welbevinden’ van de bezoekers.
Gemeentebestuur Sint-Lievens-Houtem
Oost-Vlaanderen
België
9520 Sint-Lievens-Houtem
België