We leven in een drukke maatschappij, leiden een gehaast leven, wonen langs een drukke baan,… En voelen steeds
meer de behoefte om aan al die drukte te ontsnappen. Dit gevoel leeft traditioneel in steden, maar ook op het
Vlaamse platteland hebben meer en meer bewoners nood aan rust en stilte. Die stilte en rust kan je nog op vele
plekken beleven, alleen ervaren mensen dit niet meer altijd zo, of weten ze die niet te vinden. Ook hier breiden de
dorpskernen immers uit, worden nieuwe appartementen en woonwijken gebouwd, worden nieuwe bedrijventerreinen
aangelegd, enz. Met dit project willen we dan ook de inwoners van de deelnemende gemeenten, maar ook
bezoekers terug een ervaring geven van een rustgevend ‘Grensland’.
Hoogstraten is een kleinstedelijk gebied, maar vormt met zijn deeldorpen ook een kenmerkend ruraal gebied. Samen
met de 3 buurgemeenten Baarle-Hertog, Merksplas en Rijkevorsel wordt dit ruraal gebied gekenmerkt door land- en
tuinbouw, natuur en bosrijke gebieden. Het slingerende water van de Mark verbindt deze vier gemeenten en maakt
ook de brug met Nederland. Daarbij hebben we hier iets wat schaars wordt in Vlaanderen: een horizon, die nog niet
bepaald wordt door het ingrijpen van de mens.
Langs de Mark loopt gedeeltelijk een veelvuldig gebruikt fietspad. De Mark biedt op verschillende plaatsen langs
zijn loop een schitterende ervaring van rust en stilte in de vrije natuur. Vele toeristen en inwoners echter gaan hier te
haastig aan voorbij, ook in hun ontspanning staat rust immers niet altijd centraal. Met aandachtstrekkers proberen we
passanten toch een bewustwording aan te bieden.
Via het project ‘Rust- en Poosplaatsen´ willen we een aantal plaatsen langs de Mark in het licht zetten. Plaatsen
waar mensen en dieren leven en werken langs dit water. Plaatsen ook waar iedereen tot rust kan komen en waar het
water van de Mark een steeds wederkerend element is. Elke plaats heeft, naast deze gemeenschappelijke kwaliteiten,
ook zijn eigenheid en specifieke karakter. In de omgeving vinden we steeds andere aspecten terug van bossen,
akkerlanden, robuuste natuur, grazende koeien,… met elk zijn typerende geluiden, zodat elke plaats uniek wordt.
Elke locatie krijgt een rustpunt mee. Figuurlijk in de vorm van een gedicht, dat met stilte en rust op die
specifieke plek te maken heeft. Letterlijk met zwerfkei, waarin het gedicht wordt gebeiteld in steen. De
gedichten worden geïnspireerd door het landschap en de omgeving. Ze zetten aan tot bezinning, reflectie en
waardering van de omgeving, en maken de ervaring van de wandelaar of fietser intenser.
Pien Storm van Leeuwen zal zorgen voor de uitvoering van het project. Van het benaderen van kunstenaars tot
het beitelen van de gedichten en de vormgeving van postkaarten en een brochure. Pien is niet aan haar proefstuk
toe. In Nederlands Brabant zijn er reeds 50 soortgelijke plekken gecreëerd. Pien Storm van Leeuwen werd in
2010 bekroond door het Prins Bernhard Cultuurfonds.
Met de poosplaatsen sensibiliseren we zowel inwoners als individuele recreanten en bezoekers over de
problematiek van het verdwijnen van de rust op de platteland, en in onze leefwereld in het algemeen en laten we
passanten stilstaan bij de eigenheid van de plek. De plaatsen worden zorgvuldig gekozen en sluiten aan op het
reeds bestaande routenetwerk. De poosplaatsen zullen bijdragen aan de kwaliteit van het landschap en de
aantrekkelijkheid en de beleving van de reeds bestaande infrastructuur (routes en routestructuren).
Daarnaast zetten we in op samenwerking met verschillende actoren om een breed draagvlak te creëren. We
betrekken de bibliotheken, lokale bevolking middels een poll om het gedicht te bepalen, VVV´s in verschillende
gemeenten en verenigingen of verenigde burgers voor het onderhoud van de rustplaatsen.
Er wordt tevens aandacht besteed aan de communicatie van het project door het verspreiden van postkaarten en
een begeleide brochure. Deze brochure laat toe om de bij de lezer de kennis van het platteland en het item rond
plattelands- en rustbeleving verder uit te lichten.
Strategische doelstelling
Met de poosplaatsen willen we de rust- en stiltebeleving in het Grensland (Baarle-Hertog, Hoogstraten,
Merksplas, Rijkevorsel) stimuleren, en inwoners en toeristen de waardevolle eigenschappen van het platteland
laten gewaarworden. Niet alleen de locaties zelf, maar ook de bijhorende gedichten en publicaties dragen bij tot
meer bewustwording en sensibiliseren de plaatselijke gemeenschap en bezoekers.
Via samenwerking met lokale partners (de 4 gemeentebesturen en VVV’s en verenigingen) en de lokale bevolking
willen we een maximaal draagvlak creëren voor het project, én voor het concept van stilte- en rustbeleving in het
algemeen.
Samenwerking met Nederland wordt onderzocht om het communicatiegebied te verruimen. In het grensgebied
liggen reeds 50 dergelijke keien in Noord-Brabant. Aan ‘de Mark’ liggen er circa 10. Het idee bestaat om in de
brochure ook een verwijzing te maken naar het Nederlandse project en hierdoor het verspreidingsgebied van de
brochure te vergroten en zo ook een meerwaarde te creëren.
Beoogde resultaten
Meetbare resultaten van het project zullen zijn o.a.:
- 8 poosplaatsen met steen en gedicht (2 per gemeente)
- 3000 postkaarten per gemeente
- Promotie- en sensibiliseringsbrochure
Verder zullen we aan een aantal factoren kunnen afmeten in welke mate we een draagvlak gecreëerd hebben en de
interesse van onze inwoners en bezoekers gewekt:
- Aandacht voor de activiteit /feestelijkheid bij het plaatsen van de stenen en/of openingsactiviteit
- Aantal betroken verenigingen
- Aantal reacties op de poll voor het gedicht per poosplaats
- Aantal verspreidde kaarten en aangevraagde brochures, en vragen over de poosplaatsen in de toeristische kantoren van de verschillende gemeenten
Naast de concrete realisatie van 8 poosplaatsen van de Mark, en het hierbij horende promotiemateriaal, willen
we met dit project nog een aantal resultaten behalen.
Sensibilisering: De bezoekers van de rustplaatsen, zowel inwoners van de gemeente als toeristen,
ervaren de akoestische kwaliteiten ervan, en beseffen het belang van rust en stilte. Op deze manier
zullen mensen hun omgeving beter leren kennen en weten te waarderen. Naast het rustgevend gevoel
zullen ze erfgoed leren kennen met nog meer trots op hun eigen omgeving.
Creëren regionaal netwerk: Door de samenwerking met verschillende verenigingen stimuleren we
elkaar beter te leren kennen en respect voor elkaar te hebben. Door de samenwerking met de
buurgemeenten van Hoogstraten en eventueel met de bestaande poosplaatsen in de Nederlandse
buurgemeenten, creëren we een regionaal netwerk, wat een meerwaarde biedt voor inwoners en
bezoekers van de hele regio.
Hoogstraten
België
2320 Hoogstraten
België