Een stijgende marktvraag naar lokaal geproduceerde plantaardige eiwitten, een stimulerend beleid (Vlaamse eiwitstrategie) en de voordelen voor bodem en agrobiodiversiteit hebben verschillende landbouwers over gans Vlaanderen overtuigd om de teelt eiwitrijke gewassen voor humane consumptie te verkennen. Met de productie kunnen landbouwers hun inkomen diversifiëren, input zoals kunstmest op hun bedrijf verlagen en hun landbouwbodems weerbaarder maken. Echter, hoewel de bestaande afzetkanalen voor lokaal geteelde plantaardige eiwitten waardevol zijn, zijn ze kleinschalig. Verkoop van eiwitrijke gewassen is nog steeds pionierswerk. Lokaal geteelde plantaardige eiwitten vinden meestal hun weg naar de markt via de korte keten. Dit vraagt van de producenten een grote inspanning en opbouw van een netwerk. Er is dus veel tijd nodig om te slagen, waardoor veel landbouwers hier niet voor staan te springen. Producenten van biologische en gangbare eiwitgewassen zijn vragende partij voor nieuwe afzetkanalen waar ze grotere volumes tegen een faire prijs kwijt kunnen. Aan de kant van de afnemers moet ook nog een stukje vertrouwen groeien zodat ze stappen kunnen zetten als het aanbod voldoende groot is.
De operationele groep onderzoekt samen met landbouwers en ketenspelers op Vlaams niveau hoe beter kan worden samengewerkt om een stap te zetten in de productie van lokaal geproduceerde eiwitrijke gewassen voor humane consumptie (veldboon, kikkererwt, soja, gele erwt en quinoa, en waar mogelijk linzen en lupine). Een netwerk wordt opgezet om kennis uit te wisselen en uit te bouwen, en om contacten tussen producenten onderling en tussen producenten en afnemers te initiëren en te versterken. Dit project is een voorbereiding op het creëren van een nieuwe agro-foodketen met garanties voor een faire marge voor elke actor.
Via verschillende bijeenkomsten bouwt de operationele groep niet alleen kennis op rond thema’s als faire prijs en risicodeling maar laat ze ook toe dat er vertrouwen kan groeien tussen de ondernemers, beide noodzakelijk als er later samengewerkt zal worden.
Het project bestaat uit twee delen. In een eerste deel zal er geprobeerd worden om een duidelijk beeld te krijgen over de productie en afzet van eiwitrijke gewassen op Vlaams niveau. Daarnaast zal ook de kennis over kostprijs en marktwaarde van de in Vlaanderen geproduceerde eiwitrijke gewassen verzameld worden om zo een eerlijke prijs voor de telers te bepalen. Er zal een vergelijking gemaakt worden van vijf eiwitrijke gewassen: veldbonen, kikkererwten, soja, gele erwten en quinoa. Ook de kwaliteit en kwantiteit van deze gewassen in Vlaanderen wordt in kaart gebracht. In het tweede deel wordt kennis opgebouwd over samenwerking tussen landbouwers enerzijds en tussen landbouwers en afnemers: risicospreiding tussen ondernemingen in de keten, mogelijke duurzame samenwerkingsvormen, samenwerkingsovereenkomsten en basiscontracten. Daarnaast is het ook van cruciaal belang dat ondernemers elkaar beter leren begrijpen, verschillende samenwerkingsmethoden verkennen en vertrouwen opbouwen.
Meer informatie kan u vinden op https://www.boerenbond.be/projecten/vlaamse-eiwitboeren
België
Project partners:
11 landbouwbedrijven, Inagro, HOGENT onderzoekscentrum AgroFoodNature, Proefhoeve Bottelare (UGent - HOGENT), Praktijkpunt Landbouw Vlaams-Brabant, Bond Beter Leefmilieu/ Next Food Chain, Eiwitboeren van Nederland, Braet - De Vos NV, Tiense Suikerraffinaderij, Seed@bel, Arvesta, Van de Bilt zaden en vlas, Termont & Thomaes, Bioforum, Provinciaal Instituut voor Biotechnisch Onderwijs (PIBO)