Vlaanderens Mooiste landschap door de ogen van de molenaar

Vanuit hun bestaansreden bezitten molens belangrijke informatie m.b.t. het omliggende landschap (denken we maar aan het houtgebruik, de molenbiotoop, de landbouw, etc ), maar die informatie is noch (voldoende) toeristisch, noch educatief ontsloten.

Vanuit deze invalshoek wil het project een aantal samenwerkingen opstarten met molens uit de Vlaamse Ardennen om deze op toeristisch en educatief vlak opnieuw in de kijker te brengen. Om dit op een correcte manier te laten verlopen dient er met iedere molen een samenwerkingovereenkomst afgesloten te worden en moet vooraf gekeken worden welke (financiele) insteek iedere moleneigenaar zelf kan voorzien.

Nadien kan in samenwerking met Toerisme Vlaamse Ardennen per molen een nieuwe PMC (product-markt-combinatie) uitgewerkt worden waarbij enerzijds de molen en z'n eigenschappen en anderzijds de directe omgeving betrokken worden. Met deze uitgewerkte PMC's wordt een duurzaamheidseffect gecreërd om de molens op langere termijn in te bedden in de omgeving. Voorbeelden van dergelijke PMC's kunnen zijn verblijfsarrangementen op maat van elke molen uitwerken in combinatie met de directe omgeving, het organiseren van een jaarlijks molenfeest, het ontwikkelen van mini wandel- of thematochten langs het fiets- en of wandelknooppuntennetwerk in samenwerking met omliggende horecazaken, …

Hierbij aansluitend wil het project met de eigenaars een continue werking opzetten om ook na afloop van het project de garantie te hebben op een vlotte werking in en rond de molens. Via bijvoorbeeld molenraden in de gemeenten of draaiboeken voor private eigenaars wordt duidelijk hoe men molens op een efficiente en duurzame manier verder kan besturen en betrekken in de omgeving. Dit laatste kan in samenhang en in afstemming met de resultaten uit het PDPO-project 'Malend Molens 2: leren door ervaring'.
Na afloop van het project kan zo de kennis en de know-how verder verspreid en overgedragen worden in de Vlaamse Ardennen mbt de nieuwe initiatieven die ze voor ogen hebben ifv de valorisatie van het molenerfgoed.

Eveneens wil dit project zowel jongeren als ouderen informeren over het belang van de molens in de geschiedenis en hun functie binnne de regio. Iedere molen was prominent aanwezig in de vroegere samenleving en had een economische en sociale taak. Via educatieve projecten (bijvoorbeeld educatieve pancartes, ontwerpen molenspel, …) is het de bedoeling om deze kennis niet verloren te laten gaan.

Als communicatiemiddel wordt enerzijds gedacht om een aantal specifieke momenten te voorzien waarop de realisaties voorgesteld worden, anderzijds worden er ook publicaties voorzien van het toeristisch-educatief materiaal.

Voor de bekendmaking hiervan wordt gemikt op de diverse kanalen vanuit het Plattelandscentrum en op de mogelijkheden die er zijn vanuit Toerisme Vlaamse Ardennen zoals Plattelandstoerisme Vlaanderen of Vlaanderen Vakantieland.

Het is ook  de bedoeling om in samenspraak met Regionaal Landschap Vlaamse Ardennen na te gaan welke mogelijkheden er zijn om een meerwaarde te creëren in de directe omgeving van iedere molen. Dergelijke wijzigingen worden uiteraard eerst vooraf besproken met de verschillende instanties die bij de molens betrokken zijn. Het Regionaal Landschap gaf bij aanvang van dit projectproces aan dat zij een adviserende rol kunnen opnemen. Het was  niet relevant om als co-partner op te treden, en bijgevolg co-financiering te voorzien. Echter, dankzij het warme hart die men toedraagt aan oude windmolens is men wel geëngageerd om hun kennis uit te wisselen betreffende de nabijgelegen omgeving van de molens. Men engageert zich om regelmatig aanwezig te zijn op stuurgroepbijeenkomst of werkvergaderingen om hun ervaring door te geven. Het is, indien mogelijk en noodzakelijk, de bedoeling om de omgeving van de molens mee op te nemen in de bredere context zodat deze goed in elkaar overvloeien. Het inzicht van het Regionaal Landschap Vlaamse Ardennen kan hierbij helpen. Bij de start van het project wordt gezocht naar molens die geen (grote) wijzigingen nodig hebben betreffende omgevingswerken. Dit is bewust aangezien het uiteindelijke doel van dit project ligt bij de toeristische en educatieve ontsluiting, wat meer bij core business van co-promotor Toerisme Vlaamse Ardennen ligt.

Tenslotte wil dit project na afloop een continuering waarborgen zodat moleneigenaars (privé of gemeentebesturen) in de toekomst zelf stappen kunnen ondernemen om hun molen(s) draaiende te houden.
Het Plattelandscentrum Meetjesland had van 2007 tot 2009 een PDPOII-project onder de noemer 'Malende Molens, operationaliseren en uitbouw toeristisch potentieel'. Vanwege het succesvolle uitvoeren van dit project werd in de laatste oproep nieuwe aanvraag ingediend bij het PDPOII-programma. Eén van de speerpunten uit dit project is de opmaak van een draaiboek waarin allerlei informatie te vinden is voor moleneigenaars betreffende molenpremies, voedselveiligheid, veiligheidsvoorschriften voor bezoekers... Dit draaiboek biedt een meerwaarde voor alle moleneigenaars (privé, provinciaal of gemeentebestuur) uit de hele provincie, dus zowel het PDPO- als uit het Leadergebied. Bijgevolg wordt er een verdeelsleutel opgemaakt tussen beide project om de kosten voor dit draaiboek (opmaak & druk) te verdelen over beide projecten (zie begroting). Dit brengt een lichte stijging van het budget met zich mee in de Leaderproject..

 Als we de doelstellingen indelen volgens het SMART-principe komen we tot volgend schema:

• Specifiek: Samenwerkingen opstarten en een meerwaarde creëren met molens in de Vlaamse Ardennen op toeristische en educatief vlak, met als doel de instandhouding door de eigenaars te bevorderen.
• Meetbaar: Minstens 5 molens van dichtbij betrekken en hun directe omgeving naar een hoger toeristisch ontsluitbaar niveau brengen, alsook het opzetten van een continueerbare werking met de moleneigenaars.
• Acceptabel: De doelgroep van dit project zijn in eerste instantie de eigenaars van molens die zich in het verleden entousiast verklaarden om mee te werken met dergelijke projecten. De tweede doelgroep zijn de inwoners van de Vlaamse Ardennen die via maatschappelijke betrokkenheid mee kunnen de zorg opnemen van het behoud van de molens en de kansen om via toerisme een bijkomende economische drager in de regio te ontwikkelen. Tenslotte is het ook de bedoeling om toeristen en recreanten in contact te brengen met de molenwereld, om zo ook de andere toeristische plattelandstroeven van de Vlaamse Ardennen te leren kennen.
• Realistisch: Mede dankzij de ervaringen van zowel het Plattelandscentrum Meetjesland, Toerisme Vlaamse Ardennen en provinciaal molencentrum MOLA werden de doelstellingen voor de toerischtische onsluiting van molens op een realistische manier opgebouwd. De overtuiging bij de partners leeft dan ook sterk dat de doelstellingen op zowel toeristisch, recreatief en educatief vlak gehaald zullen worden.
• Tijdsgebonden: De vooropgestelde doelstellingen zullen uitgevoerd worden binnen de projecttermijn. Het is uiteindelijk wel de bedoeling om een duurzaam effect te creëren zodat na afloop van het project resultaten meetbaar blijven en nieuwe initiatieven op zichzelf kunnen bestaan.