Irrigatie is al decennia lang onontbeerlijk voor de productie van groenten, aardappel en ook voedergewassen in de projectregio Kempen-Maasland. In de gemeentes Maaseik en Kinrooi kan het irrigatiewater worden afgetapt van het CIRO irrigatienetwerk. Elders wordt voornamelijk gepompt uit geboorde putten die water putten uit het maassysteem. Bij een efficiënte irrigatie wordt de irrigatiedosis afgestemd op de behoeften van de teelt en het vochthoudend vermogen van de bodem. Het vochthoudend vermogen van de bodem is afhankelijk van de bodemtextuur, de bodemstructuur en ook het koolstofgehalte. Deze bodemeigenschappen variëren echter doorheen het perceel. Het doel van voorliggend project is het vastleggen van de variatie in vochthoudend vermogen over het perceel, om vervolgens de irrigatie-efficiëntie te verhogen door de irrigatiegift variabel te doseren. Indien geïrrigeerd wordt met druppelslangen kan dit door lokaal slangen met een hogere of langere afgifte te installeren. Indien geïrrigeerd wordt met een haspel kan de oprolsnelheid van het kanon worden aangepast in functie van het vochthoudend vermogen van het perceel. Dit is mogelijk dankzij innovatieve software aanpassingen aan de haspelautomaat. Finale doelstelling van het project is de verhoging van de irrigatie-efficiëntie door toepassing van variabele irrigatie. Met deze doelstelling wordt een antwoord geboden op de maatschappelijke vraag om ook bij irrigatie duurzaam om te springen met het beschikbare water.
Het doel van het project is het optimaliseren van het watergebruik bij irrigatie in groenten en maïs. In het project wordt beoogd om de waterinput per kilogram veldopbrengst met 5 tot 10 % te verlagen door de irrigatie af te stemmen op de variatie in de bodem. In het project wordt gefocust op haspelberegening, omdat dit de meest voorkomende vorm van irrigatie is in de regio. Dankzij bodemscan’s kan de variatie in de bodem worden bepaald. Innovatieve software aanpassingen aan de haspel maken het mogelijk om de watergift ook variabel te doseren. Op deze manier is de efficiëntie van de irrigatie hoger, wat niet enkel een milieukundig voordeel oplevert maar ook een economische winst voor de landbouwer. Druppelirrigatie kan zorgen voor een bijkomende efficiëntiewinst gezien de verdampingsverliezen lager zijn vergeleken met haspelberegening. Vooral in asperge en in de intensieve groenteteelt biedt druppelirrigatie mogelijkheden. Indien de ijzerconcentratie in het water te hoog is kunnen de druppelslangen echter verstoppen door roestvorming. Het tweede belangrijke doel in dit project is dan ook het in kaart brengen van mogelijke oplossingen voor druppelirrigatie met water met een hoge ijzerconcentratie. Volgende concrete doelstellingen worden dan ook vooropgesteld in het project.
- De variatie in vochthoudend en vochtleverend vermogen in kaart brengen met behulp van bodemscan’s aangevuld met bodemanalyses.
- Irrigatie variabel doseren door gebruik te maken van innovatieve software aanpassingen aan de haspel, of door het ontwerp van de druppelirrigatie aan te passen.
- In kaart brengen wat de limiterende ijzerconcentratie is voor druppelbevloeiing.
- Oplossingen aanreiken voor druppelirrigatie met problematische ijzerconcentratie.
Doel is om zo veel mogelijk telers te bereiken in het projectgebied. In het project worden vier demonstratievelden aangelegd, één in de akkerbouwmatige groenteteelt, één in maïs, één in asperge en één in prei. In de akkerbouwmatige groenteteelt en in maïs worden demonstratievelden met haspelberegening aangelegd, In asperge wordt gefocust op druppelirrigatie en de problematiek van ijzerrijk water, in prei wordt de druppelirrigatie aangepast aan de variabiliteit van de bodem. Deze vier velden zijn demonstratievelden waar gedurende het project bijeenkomsten worden georganiseerd voor landbouwers. De proefveldresultaten zullen ook toegelicht worden in landbouwtijdschriften.
De voorgaande projecten SALK “Verfijning van irrigatie en bemesting in het Noorden van Limburg met de introductie van druppelirrigatie en fertigatie in asperge en pompoen” en LEADER “irri-WIJS” behandelen enkel druppelirrigatie. Haspelberegening kwam hier vooralsnog niet aan bod. De intelligente aansturing van haspelberegening, gebruik makende van software die het mogelijk maakt om plaatsspecifiek te doseren, is dan ook nieuw, voor het desbetreffende LEADER gebied, maar ook daarbuiten. Het opmaken van taakkaarten die aanduiden waar op het perceel, welke irrigatiedosis nodig is, is ook nieuw ten opzichte van voorgaande projecten. Het grote aandeel van het geïrrigeerde areaal in het LEADER gebied wordt op dit moment beregend met haspelautomaten en gezien het akkerbouwmatige karakter van teelten zoals bijvoorbeeld erwten, bonen en wortelen zal dit ook zo blijven. Ook mais wordt frequent beregend in het desbetreffende LEADER gebied, uitsluitend met haspel en kanon. Het blijft dus relevant om in te zetten op technieken die de beregening met haspel en kanon meer efficiënt te maken. Druppelirrigatie heeft vooral een meerwaarde bij hoogwaardige teelten zoals groenten. Hun beworteling is minder intensief zodat de water efficiënte kan vergrootten door lokaal water toe te dienen. Bij de voorgaande projecten lag de focus op de technische haalbaarheid en de economische en ook ecologische meerwaarde van druppelirrigatie in respectievelijk asperge, prei en blauwe bes. Met deze projecten werd de introductie van druppelirrigatie succesvol in het Leadergebied. Het aantal telers en het areaal waar druppelirrigatie toepast wordt is in stijgende lijn. Een verdere ondersteuning van deze technologie richting automatisatie en actieve vochtsturing moet nu verder uitgewerkt worden. Een extra knelpunt stelt zich in gebieden waar het beschikbare water een hogere ijzerconcentratie kent. Dit veroorzaakt snel verstopping en maakt dat telers in dergelijke situaties geen druppelirrigatie toepassen. In de voorgaande projecten werd hier nog geen focus opgelegd. Mogelijke oplossingen zijn het toevoegen van siliciumoxide (Waterglass) of het afstellen van de pompdiepte indien mogelijk. Om het effect van voorgaande projecten te bestendigen is ook dit onderdeel van het project essentieel.
Bodemkundige dienst van België
3640 Kinrooi
België
3001 Heverlee
België