Het afstroomgebied van de Wimp heeft enkele grote klimaatuitdagingen voor de boeg. Periodes en zones met droogte- en watertekorten wisselen af met periodes en zones van wateroverlast. Dit heeft nefaste gevolgen voor de landbouw in het gebied, wat tevens de belangrijkste ruimtelijke speler is in het gebied. Om de landbouwers te ondersteunen bij een transitie naar meer waterbewust ondernemen, willen we binnen dit project een menukaart aan mogelijke veldmaatregelen opstellen, zodat landbouwers de voor hen meest passende maatregelen kunnen uitkiezen. Hierbij krijgen ze dan doorheen het volledige proces de nodige begeleiding en advisering van de project-promotoren. De maatregelen zijn divers en gericht op waterconservering (waterkwantiteit):
- Stuwen
- Peilgestuurde drainage
- Hemelwaterbuffers
- Verbetering van bodemstructuur door het verhogen van het organische stof gehalte in de bodem, via:
- Teeltrotatie met klimaatrobuuste gewassen
- Inzet van groenbedekkers en mengsel met de focus op beworteling en maximaal organische stof
- Teelttechnieken om het koolstofgehalte te verhogen
Verder zal ook worden ingezet op waterkwaliteit, door het aanleggen van landschapslinten (graskruidenbufferstroken op maat). Dit heeft tevens ook een positieve impact op de landschapskwaliteit op het platteland. Ten slotte zal ook een lerend netwerk rond duurzaam watergebruik en beheer opgericht worden, waarbij diverse actoren samen aan tafel zitten, bv. landbouw en industrie.
Het afstroomgebied van de Wimp heeft een uitgesproken landbouwkarakter. De verschillende waterkwaliteitsparameters in het afstroomgebied scoren reeds matig tot goed (cfr. Info Integraal Project Wimp), maar een algemene goede toestand is nog niet bereikt. Daarnaast is er wat betreft waterkwantiteit de voorbije jaren regelmatig melding van droogteschade en wateroverlast, voornamelijk bij landbouwers. Typisch voor de Wimp is dat het een vrij traag stromende waterloop is: het verval tussen bron en monding is niet zo groot. Bij langdurige regenval en/of piekdebieten is er dan wateroverlast. De omliggende (iets) hoger gelegen gebieden hebben de laatste jaren heel wat verdroging meegemaakt.
Er is dus nood aan maatregelen om wateroverlast of droogteschade tegen te gaan. Na aftoetsen bij verschillende belanghebbenden in het gebied (in eerste plaats de landbouwers, maar ook gemeentes en de andere partners) blijkt er dan ook een groot draagvlak te zijn voor gerichte acties. Zo willen we via een gebiedsgerichte aanpak meer water- en klimaatbewust ondernemerschap creëren langs de Wimp. Meer specifiek bij de land- en tuinbouwers willen we de nodige begeleiding aanbieden om juiste maatregelen omtrent waterconservering en klimaatrobuust telen. De verschillende maatregelen die kunnen genomen worden, zullen we oplijsten in een menukaart waar landbouwers de voor hen meest passende maatregelen uit kunnen implementeren op hun bedrijf. Om de drempel naar vaak nog ongekende gewassen en teelttechnieken voor de landbouwers te verkleinen worden demonstratievelden aangelegd waar deze worden getoond. Daarnaast worden landbouwers individueel begeleid bij implementatie van de maatregelen.
Naast onze hoofd focus die op de landbouwsector ligt, gezien dit ruimtelijk de grootste vertegenwoordiger is in het afstroomgebied, zien we ook kansen om de industrie sector te betrekken. Met deze sector willen we op zoek gaan naar opportuniteiten voor het hergebruik van gezuiverd afval- of rioolwater door landbouwers. Naast de waterconservering (cfr. Kwantiteit) hechten we ook groot belang aan het verder verbeteren van de ecologische en fysico-chemische toestand van de Wimp. Dit willen we bereiken
door meer landschapslinten te creëren die werken als buffer en waarbij we willen experimenteren met beheerovereenkomsten op maat van de landbouwers. Zodoende zullen naast de waterkwaliteit ook de landschappelijke kwaliteiten van het afstroomgebied van de Wimp versterken.
Dit project kadert in het Integraal Project De Wimp, dat werd gestart door het bekkensecretariaat in het voorjaar van 2021 en dat als doel heeft om een goede toestand van de Wimp te bereiken tegen 2027. Hiertoe zullen we bijdragen via de verschillende maatregelen die aan de landbouwers aangeboden zullen worden met de menukaarten.
Met het partnerschap willen we met gerichte communicatie-acties ook inzetten op het sensibiliseren en informeren van landbouwers in het gebied. Samengevat worden de volgende doelstellingen beoogd:
- Water- en klimaatbewust ondernemerschap creëren langs de Wimp
- Landbouwers inzicht geven op mogelijke maatregelen op maat van hun bedrijf en kaderend in het landschap tegen wateroverlast en droogteschade
- Landschappelijke kwaliteiten afstroomgebied Wimp versterken
- Opbrengstzekerheid van (voeder)teelten verhogen door implementatie van klimaatrobuuste teelten en teelttechnieken
HERENTALS, HEIST-OP-DEN-BERG, OLEN, WESTERLO, HERENTHOUT, GEEL