Eén van de projecten die in de studie over dorpshuizen aan bod kwam, is het LEADER-project ‘Herbestemming van de kerk van Beke’. Sven De Wever is projectmedewerker en werkt al 17 jaar bij het Oost-Vlaamse ‘Plattelandscentrum Meetjesland’. Hij werkt er rond korte keten, ondersteunt verschillende Oost-Vlaamse coöperaties, en was dus ook betrokken bij dit project aangezien het plattelandscentrum één van de partners was. De Kerkfabriek Sint-Martinus Zomergem was hoofdpromotor. Andere partners waren de dienst Erfgoed van provincie Oost-Vlaanderen en Vormingplus, dat nu Avansa heet. De dienst Erfgoed adviseert en begeleidt onder andere Oost-Vlaamse kerkbesturen bij onroerende erfgoedzorgen, terwijl Avansa processen begeleidt die participatie van mensen en groepen aan de samenleving bevordert. Het project liep van januari 2020 tot eind 2022.
Streekproductenmarkt in de kerk van Beke.
Copyright foto: Plattelandscentrum Meetjesland vzw
Lokale markt in de kerk van Beke.
Copyright foto: Plattelandscentrum Meetjesland vzw
Bewoners krijgen inspraak in nieuwe invulling kerk
De kerk in Beke is eigendom van kerkfabriek Zomergem. “De kerk is ontwijd, dus er vinden geen religieuze diensten meer plaats”, geeft Sven mee. “De lokale bevolking had ideeën over wat ze met de kerk konden doen. Ze wilden weten wat er mogelijk was en wie er bij betrokken kon worden.”
En toen kwam LEADER in beeld: “Er waren een aantal inwoners van Beke die al nagedacht hadden over een mogelijke nieuwe invulling. We hebben die mensen samengebracht met het lokale bestuur. Zo ontstond al snel de vzw Beke Kerk.”
Naast de oprichting van een vzw, is er ook een participatietraject opgestart met LEADER-middelen: “We hebben de dorpsbewoners de kans gegeven om samen na te denken over de toekomst van de kerk. We deden dit aan de hand van brainstormmomenten. Daaruit bleek al snel dat het kerkgebouw sowieso moest blijven, maar tegelijk ook wel een meerwaarde moest zijn voor het dorp. Binnen dat traject hebben wij onze expertise vanuit het Plattelandscentrum ingezet. Denk daarbij aan de troeven van het platteland te benoemen op maat van de gemeente. Maar ook vanuit het beheer van het Provinciaal Streekcentrum Huysmanhoeve konden we onze ervaringen delen, zoals de opmaak van gebruikersovereenkomsten, praktische info meegeven …”
Verder kijken dan je neus lang is
Niet alleen de oprichting van de vzw en participatietrajecten waren mogelijk via LEADER. “We onderzochten ook welke infrastructuurwerken nodig waren, rekening houdend met de nieuwe functie van de kerk. Via de inschakeling van de expertise via ‘Projectbureau Herbestemming Kerken’, werd er ook out of the box gedacht. Zo’n onderzoek is een vrij dure stap in het proces, die we zonder LEADER-middelen niet genomen had kunnen worden. Dankzij die studie weten we meteen welk soort investeringen we het best doen en wanneer daar middelen voor vrijkomen. Investeren in de vorm van verwarming was het meest gedragen idee, al dan niet in combinatie met een modulair systeem voor vergaderingen en andere ontmoetingsmomenten.”
LEADER doet Beke openbloeien
Het onderzoek en de oprichting van de vzw Beke Kerk zijn heel belangrijk geweest binnen dit project. Maar er zijn ook meer zichtbare resultaten van inspanningen van de promotoren. Zo vertelt Sven dat er een mooie website gemaakt is en dat er bijvoorbeeld ook een overeenkomst is met het lokale schooltje voor het gebruik van de kerk bij enkele van hun activiteiten.
Er zijn ook al fysieke activiteiten georganiseerd zoals een nieuwjaarsreceptie waar meer dan een derde van de dorpsbewoners aanwezig was. De promotoren stelden er ook het LEADER-project voor. Maar de vzw wilde nog een stapje verder gaan. Zo organiseren ze ook een markt met lokale
producten waar ook een drankje drinken en een gezellige babbel mogelijk zijn. “Intussen zijn we twee jaar verder en hebben al zes edities achter de rug Het is geweldig om te zien hoe dit initiatief de gemeenschap verbindt én versterkt!”