Precisielandbouw speelt een cruciale rol in technologische innovatie en het doelgericht gebruik van data om de milieu- en klimaatprestaties van het landbouwbedrijf te verbeteren. Hiermee zorgt de landbouwer voor verdere verduurzaming van zijn bedrijfsvoering. Via het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid 2023-2027 kunnen landbouwers steun krijgen voor de toepassing van precisielandbouw. Er is steun voorzien voor de toediening van korrelmeststoffen of gewasbeschermingsmiddelen via (RTK-)GPS-aangestuurde machines en voor plaatsspecifieke bekalking. Precisielandbouw gaat echter nog verder. Om meer te weten te komen over de innovatie in dit onderzoeksgebied organiseerde het Vlaams Ruraal Netwerk, in samenwerking met het Departement Landbouw en Visserij, een excursie naar het Praktijkcentrum voor Precisielandbouw op 16 november 2023 in Reusel, Nederland.
We werden verwelkomd door Jacob van den Borne , bedrijfsleider van ‘van den Borne Aardappelen’, waar ook het praktijkcentrum gevestigd is. De percelen in gebruik van het bedrijf zijn veelal gelegen in historische heidegebieden, dit waren dus arme gronden. De percelen hebben een gemiddelde grootte van 3ha en 6 hoekpunten. Dit resulteert in veel overlap, waardoor delen vaak dubbel behandeld werden. Deze elementen zette Jacob aan om in te zetten op precisielandbouw.
Jacob legt uit: “De eerste stap in precisielandbouw is als landbouwer weten waar je staat. Haal je een goede opbrengst uit je veld, is er groei mogelijk? Een bodemscan is hierbij een nuttig instrument. Je bodem kennen kan een grote invloed hebben op de opbrengst. Het productiepotentieel is voor 25% afhankelijk van de bodem, voor 25% van de zaadkeuze en voor de overige 50% van het weer. Als er een groot verschil is tussen potentiële opbrengst en de werkelijke opbrengst, dan valt er dus grote winst te boeken door precisielandbouwtechnieken toe te passen.”
Tijdens Jacob zijn presentatie toont hij ons hoe een jaar op zijn bedrijf er uit ziet. Elk seizoen bestaat uit andere taken en heeft specifieke precisielandbouwtechnieken die hierbij kunnen helpen.
In de winter worden de teeltplannen opgemaakt: deze maken duidelijk welke teelt waar komt en welke handelingen er moeten gebeuren op welk perceel. Alle tractoren zijn uitgerust met GPS en ingesteld om maximaal data te verzamelen. Zo worden er ongeveer 34 parameters voortdurend in de gaten gehouden: de temperatuur, het brandstofverbruik, trekkracht, luchtvochtigheid … Via de taakkaart wordt een perceel opgedeeld in een raster, zodat iedere zone vervolgens verschillend kan worden bewerkt, behandeld en bemest. Op nieuwe percelen laat Jacob eerst een bodemscan uitvoeren om de bodemgeleidbaarheid te meten en zo het potentieel van de bodem te berekenen.
In de lente worden de percelen plaatsspecifiek bemest op basis van de noden van de bodem. In deze periode gebeurt ook de aanplant. Dit gebeurd variabel, afhankelijk van de resultaten van de bodemscan, schaduwzones en rijpaden. Zo wordt er op plaatsen binnen het perceel met een hoog bodemproductiepotentieel dichter bij elkaar geplant en bij een laag bodemproductiepotentieel verder van elkaar geplant. Bij graan werkt dit omgekeerd en moet er juist meer ruimte tussen de zaden zijn bij een laag bodemproductiepotentieel.
In de zomermaanden wordt de groei van de planten nauwlettend opgevolgd. Wekelijks wordt er data over de biomassa verkregen via sensoren op de tractor en vergeleken met eerdere data. Een alarm luidt als er planten met onvoldoende groei worden gedetecteerd. Onkruidbestrijding kan gebeuren via een camera die het onkruid detecteert en zorgt voor zeer specifieke bestrijding. Bodemvochtsensoren controleren ondertussen het water in de bodem op verschillende dieptes. Op deze manier weet je wanneer je moet beregenen. Het is beter om vaker kleine hoeveelheden toe te dienen, dan in grote hoeveelheden water geven.
In de herfst worden de aardappelen geoogst. Direct bij het oogsten wordt de productieopbrengst gemeten per m² in gewicht en grootte van de aardappelen. Op deze manier kunnen heel duidelijk de resultaten gemeten worden van de maatregelen die doorheen het jaar zijn genomen. Na de oogst worden er groenbemesters ingezaaid en wordt er bemest. Dit wordt voornamelijk gedaan om het bodemleven op gang te houden. De mix van groenbemester wordt op het bedrijf zelf gemengd en is aangepast aan de bodemsamenstelling.
Precisielandbouw is op het juiste moment, op de juiste plaats de juiste teeltmaatregel nemen. Tijdens de excursie werd het ons duidelijk dat er zeer veel instrumenten bestaan om hierbij te helpen. In elk seizoen zijn er specifieke precisielandbouwtechnieken die ingezet kunnen worden. Het voornaamste startpunt voor een landbouwer is weten waar hij voor staat, door data te verzamelen over zijn productie. Een duidelijk uitgangspunt is belangrijk om het groeipotentieel te kunnen detecteren.
