Door het onvoorspelbare en extreme weer van de laatste jaren moeten landbouwers zich wapenen tegen droogte en overstromingen. Met steun van het LEADER-project ‘Drempels tegen droogte’ plaatsten drie landbouwers in totaal zes regelbare stuwen en houden ze zo meer water vast op hun percelen. Stuwen vertragen het water in de waterlopen rondom een perceel waardoor er meer water in de bodem trekt en er langer water beschikbaar is voor gewassen. De percelen van de landbouwers in Hal liggen dicht bij elkaar waardoor de resultaten over een heel gebied merkbaar zijn.
Met dank aan de stuw wordt het water beter gebufferd in de nabijgelegen graslanden
Het nut van stuwen wordt extra in de verf gezet tijdens een demodag van Regionaal Landschap de Voorkempen
Regionaal Landschap de Voorkempen begeleidt landbouwers
Regionaal Landschap de Voorkempen is trekker van het project ‘Drempels tegen droogte’, Cedric Hamelink volgt het op. ”Het doel van dit project is het uitvoeren van laagdrempelige maatregelen bij lokale landbouwers voor het bufferen en infiltreren van water . Een peiling maakte duidelijk dat er vooral interesse is voor regelbare stuwen en minder voor niet-regelbare stuwen. “Logisch: landbouwers willen ook een manier om water af te voeren als het nodig is”, zegt Cedric. ”Door middel van GIS (Geografisch Informatie Systeem) kijken we na waar de waterlopen liggen en hoe we het beste resultaat bereiken. Samen met de landbouwers beslissen we waar de stuwen komen. Een landbouwer kent tenslotte zijn perceel het beste”.
Welk recept tegen droogte kiest u?
De stuwen binnen dit project werken als een soort peilgestuurde drainage. De drainageleidingen komen uit in de waterloop, waardoor die als moerbuis functioneert. De landbouwer bepaalt met de stuw hoeveel water op zijn perceel blijft staan. Hij kan water afvoeren bij werken op het veld en vasthouden tijdens de groei van de gewassen. In het kookboek voor hemelwaterinfiltratie vindt u tien laagdrempelige technieken voor verhoogde regenwaterinfiltratie. Cedric: “Sinds dit project worden we vaker gecontacteerd met vragen rond water in de landbouw, mede dankzij het kookboek. Het is leuk om te zien dat andere organisaties dit oppikken.”
Wat waren de uitdagingen binnen dit project?
“De projectduur van anderhalf jaar is zeer kort om landbouwers te zoeken, percelen te bezoeken en vergunningen aan te vragen. In één zomer moesten alle stuwen geplaatst worden. Er was jammer genoeg geen tijd om de voordelen van de stuwen vast te stellen”, Zegt Cedric
Wilt u zelf een stuw plaatsen?
Door de lange natte periodes met uitzonderlijk veel regen, zowel vorig jaar als dit jaar, lijkt de nood klein om water langer vast te houden. Toch is het interessant toekomstgerichte keuzes te maken en nu al maatregelen te nemen voor toekomstige droogte. Wouter Verstreken, maatregelverantwoordelijke VLIF NPI bij het Agentschap Landbouw en Zeevisserij merkt deze tendens ook op. “We merken momenteel dat er weinig aanvragen voor stuwen zijn door de natte weeromstandigheden. In 2022 waren er 15 aanvragen voor stuwen. Terwijl er in 2023 en tot nu toe in 2024 nog geen aanvragen zijn”. Wie een stuw aanlegt kan hiervoor steun verkrijgen via VLIF NPI (niet-productieve investeringen).
Hal staat niet stil
De landbouwers in Hal zien de nood in van klimaatrobuuste landbouw en zetten hier voor lange termijn op in. Een nieuw LEADER-project, namelijk ‘Halnat’, werd recent goedgekeurd. Met dit project zetten de landbouwers verder in op water bufferen via stuwtjes en peilgestuurde drainage alsook op maatregelen voor een gezonde bodem zoals het inwerken van houtsnippers, stimuleren van ruimere teeltrotaties en kruidenrijke graslanden. Want een gezonde bodem buffert meer water. Vorig jaar wonnen de landbouwers uit Hal een Europese wedstrijd (the Agricultural and Rural Inspiration Awards - ARIA) met het EIP-project ‘Buurtstroom van boer en burger’.
Copyright foto's: Regionaal Landschap de Voorkempen