Afgelopen jaren is Vlaanderen al meermaals geconfronteerd met extreme weersomstandigheden: periodes van lange droogte werden opgevolgd door intense regenbuien, met ernstige erosie tot gevolg. Deze modderstromen betekenen niet enkel het verlies van vruchtbare bodem, maar ze vervuilen ook straten en beken. Om deze problematiek aan te pakken, worden erosiecoördinatoren ingeschakeld. In het demonstratieproject ‘Samen erosie productief indammen’ bundelen de Vlaamse erosiecoördinatoren hun krachten om de beschikbare informatie rond erosiebestrijding nog meer te verspreiden binnen de landbouwsector. De vraag naar maatregelen wordt steeds groter onder de dreigende klimaatverandering, daarom was dit het ideale moment om het demonstratieproject op te starten. Erosiecoördinatoren Karel Vandaele, van land-en-water, en Catherine Puype, van Steunpunt Erosie provincie Oost-Vlaanderen, zijn van bij aanvang betrokken bij het project en geven meer uitleg.
VLIF-Steun voor Niet Productieve Investeringen (NPI) voor milieu- en klimaatdoelenVLIF – NPI is steun voor investeringen op landbouwbedrijven die in de eerste plaats een maatschappelijke functie hebben en bijdragen aan de uitdagingen op Vlaams niveau op het vlak van milieu, natuur en klimaat. Het landbouwbedrijf moet voldoen aan de definitie van actieve landbouwer. Meer informatie is beschikbaar op het e-loket en op de website van het Departement Landbouw en Visserij. |
Wat is een erosiecoördinator?
“Als erosiecoördinator ben je het eerste aanspreekpunt voor gemeenten als er na een hevige regenbui modderstromen de straat blank zetten”, stelt Karel. “De buurtbewoners richten zich tot het gemeentebestuur en het gemeentebestuur koppelt dan door naar ons. De erosiecoördinatoren onderzoeken samen met de landbouwers welke erosiemaatregelen mogelijk zijn.” “Erosiecoördinatoren helpen gemeenten bij het uitvoeren van het erosiebestrijdingsplan”, zegt Catherine. “Wij hebben een overzicht van welke steunmaatregelen er allemaal mogelijk zijn. Dankzij het project ‘samen erosie productief indammen’ proberen we deze kennis over erosiebestrijding en de mogelijkheden voor financiële steun te laten doorstromen naar landbouwers, gemeenten, burgers …” Karel benadrukt dat dit project ook de erosiecoördinatoren onderling dichter bij elkaar heeft gebracht. “Ieder heeft zijn eigen specialisatie en aanpak, dankzij dit project hebben we erg veel van elkaar geleerd.” Catherine bevestigt dit: “Het oplossen van erosieknelpunten is complex. Het helpt om te weten hoe anderen het aanpakken om de eigen horizon wat te verruimen. Bij dit project waren alle Vlaamse erosiecoördinatoren betrokken.“
Hoe erosie aanpakken?
Behalve uitwisseling van kennis door erosiecoördinatoren werd er ook ingezet op kennisuitwisseling tussen landbouwers. Op verschillende voorbeeldbedrijven konden landbouwers de maatregelen in de praktijk zien en hun ervaringen delen met collega-landbouwers.
“Er zijn verschillende vormen van steun voor de landbouwers. Er kan steun verkregen worden via het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB), maar er is ook steun mogelijk via het erosiebesluit”, vertelt Karel. In dit project werd er specifiek ingezet op VLIF - Niet Productieve Investeringssteun (NPI). Plantaardige dammen zijn binnen het huidige GLB een belangrijke maatregel om erosie te bestrijden, daarom zet dit project de houthakseldam extra in de kijker, onder meer door er per provincie enkele te realiseren. Natuurlijke dammen vangen afstromend water op en laten het vertraagd doorsijpelen. Ze zijn geschikt voor kleinere afstromingsgebieden en worden vaak gecombineerd met andere maatregelen zoals bufferstroken. De houthakseldam is een interessante tool voor erosiecoördinatoren omdat de investering door de landbouwer kan gedaan worden, ongeacht de gemeente waarin het perceel zich bevindt. De investering wordt 100% terugbetaald, rekening houdend met een plafondbedrag per eenheid.
“Afhankelijk van de plaats en de problematiek die je wil aanpakken, zijn er andere maatregelen mogelijk. Zo zijn heggen en hagen, waarvoor ook steun te verkrijgen is via VLIF – NPI, al een goede maatregel voor een korte regenbui, maar een houthakseldam zal je beter beschermen tegen extremere gebeurtenissen. Idealiter wapenen we ons tegen alle verschillende weerfenomenen door een mix van maatregelen toe te passen,” legt Karel uit.
www.erosie.be
Om de kennis van erosiecoördinatoren optimaal te bundelen en te verspreiden, werd de website www.erosie.be in het leven geroepen. De erosiebestrijdingsmaatregelen voor zowel landbouwers als gemeenten vindt u er terug. Op de website staan de erosiebestrijdingstechnieken opgesomd met hun voor- en nadelen net als de mogelijke steun die u ervoor kan krijgen. Wil u graag meer informatie over welke maatregelen voor u interessant zijn? Neem contact op met de erosiecoördinator van uw gemeente - Erosie.
Het project ‘Samen erosie productief indammen’ kwam tot stand door een samenwerking tussen Provincie Oost-Vlaanderen, Vlaams Brabant, provincie Limburg, Inagro, IGO div en Watering van Sint-Truiden.
Demonstratieprojecten binnen het Gemeenschappelijk LandbouwbeleidDemonstratieprojecten komen tot stand met Europese en Vlaamse middelen. Het Departement Landbouw en Visserij doet jaarlijks een oproep voor het indienen van voorstellen van demonstratieprojecten. Het doel van demonstratieprojecten is om land- en tuinbouwers bewust te maken van nieuwe duurzame technieken en praktijken. Die worden via demonstraties getoond in de hoop dat landbouwers en tuinders zelf deze nieuwe inzichten gaan toepassen. Meer informatie over de afgelopen demonstratieprojecten uit PDPO III vindt u op de website van het Departement Landbouw en Visserij. In de nieuwe GLB-periode 2023-2027 zullen er ook demonstratieprojecten mogelijk zijn. |
Foto 1: Demonstratiedag voor kennisuitwisseling erosiebestrijdingsmaatregelen in Borgloon. copyright Karel Vandaele
Foto 2: Houthakseldam in Huldenberg, aangelegd met VLIF-NPI en mogelijk gemaakt dankzij het project ‘Samen erosie productief indammen’. copyright provincie Vlaams-Brabant.